ایرانی‌ها در زمستان امسال رنگ برف را نمی‌بینند
نشانه‌های جدید از وضعیت منابع آبی ایران، نگرانی‌ها درباره کم‌آبی در زمستان پیش‌رو و سال آینده را تشدید کرده است.
داده‌های رسمی از یکی از بی‌سابقه‌ترین افت‌های پوشش برف طی دو دهه اخیر حکایت دارد که می‌تواند تأثیرات گسترده‌ای بر منابع آبی کشور بر جای بگذارد.
بر اساس داده‌های برفسنجی ماهواره‌ای در تاریخ ۱۸ آبان ۱۴۰۴، میزان پوشش برف در ارتفاعات کشور نسبت به مدت مشابه سال گذشته با کاهش ٪۹۸.۶ و در مقایسه با میانگین ۲۰ سال گذشته با افت ٪۹۹.۸ همراه بوده است. این ارقام توسط کارشناسان به‌عنوان «افت بی‌سابقه» توصیف شده است.
گزارش ایسنا اشاره می‌کند که کاهش پوشش برف به‌طور مستقیم بر آورد سدها و رودخانه‌ها تأثیر می‌گذارد و این موضوع می‌تواند تأمین آب آشامیدنی کلان‌شهرهایی مانند تهران، تبریز و اراک را در تابستان پیش‌رو با محدودیت، افت فشار یا حتی قطعی‌های متناوب مواجه کند. همچنین، بخش کشاورزی نیز از این وضعیت آسیب خواهد دید و کاهش آب سطحی احتمال کاهش سطح زیر کشت و افت تولید محصولات کشاورزی را افزایش می‌دهد.
هم‌زمان با افت منابع سطحی، برداشت از آب‌های زیرزمینی شدت یافته است؛ روندی که خطر فرونشست زمین، کاهش دبی چاه‌ها و خشک شدن قنوات را افزایش می‌دهد. کاهش برف همچنین موجب خشک‌تر شدن خاک، تقویت فرسایش و شکل‌گیری کانون‌های جدید گردوغبار می‌شود و اکوسیستم‌های آبی و زیستگاه‌های طبیعی را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد.
محمد جوان‌بخت، معاون وزیر نیرو و مدیرعامل شرکت مدیریت منابع آب ایران، وضعیت سدهای کشور را «نگران‌کننده» توصیف کرده و گفته بود بسیاری از سدهای اصلی تأمین‌کننده آب شرب شهرها با افت کم‌سابقه مخازن روبه‌رو هستند. او به‌طور مشخص اشاره کرده که سد کمال‌صالح تقریباً خالی شده و چهار سد اصلی تهران نیز به وضعیتی رسیده‌اند که مشابه آن پیش‌تر دیده نشده است.
به گفته جوان‌بخت، سد شهید کاظمی بوکان، که منبع اصلی تأمین آب تبریز است، امسال تنها ٣٠٧ میلیون مترمکعب آب دریافت کرده؛ در حالی که در سال‌های پربارش بیش از یک میلیارد مترمکعب آورد داشت. وضعیت سد دوستی، منبع آب شرب مشهد، نیز مشابه است و حجم موجود مخزن آن به کمتر از ٪۵ رسیده است.
طبق آخرین آمار، بسیاری از سدهای کشور تنها در حدی از حجم مخزن خود آب دارند که برای حفظ ایمنی سازه‌ای لازم است و نقشی در تأمین آب شرب، کشاورزی یا صنعت ایفا نمی‌کند. این وضعیت شکنندگی رو به افزایش منابع آبی کشور را نشان می‌دهد و در صورت تداوم، می‌تواند پیامدهای گسترده‌تری برای امنیت آبی ایران به همراه داشته باشد.
