گاز متان که کنفرانس COP28 بر آن تمرکز خواهد کرد، چیست؟
مذاکرات آب و هوایی اغلب بر کاهش انتشار دی‌اکسید کربن متمرکز است، اما در COP28 توجه بر متان نیز متمرکز خواهد شد زیرا ابزارهایی برای مبارزه با این گاز گلخانه‌ای قدرتمند وجود دارد.
گاز متان چیست؟
متان گازی است که به وفور در طبیعت یافت می‌شود زیرا از اجزای اصلی گاز طبیعی است.
این گاز پس از دی‌اکسید کربن، دومین گاز مهم گلخانه‌ای است که باعث تغییرات آب و هوایی می‌شود. اما اثر گرم شدن آن حدود ۲۸ برابر بیشتر از دی‌اکسید کربن در یک دوره ۱۰۰ ساله است.
در حال حاضر سطح متان در جو، دو و نیم برابر بیشتر از سطوح قبل از صنعت است.
متان همچنین به تولید ازن که یک آلاینده خطرناک برای انسان و اکوسیستم است، کمک می‌کند.
کشاورزی و انرژی
حدود ۴۰ درصد متان از منابع طبیعی به خصوص در مناطق مرطوب تامین می‌شود، اما بخش عمده آن (حدود ۶۰ درصد) با فعالیت‌های انسانی مرتبط است.
منبع اصلی انسانی، کشاورزی است که مسئول یک چهارم انتشار گازهای گلخانه‌ای ناشی از دامداری (گاوها و گوسفندها در طول فرآیند هضم و کود گاز متان آزاد می‌کنند) و کشت برنج است، زیرا مزارع پر از آب، شرایط ایده‌آلی را برای باکتری‌هایی که گاز متان منتشر می‌کنند فراهم می‌کند.
پس از کشاورزی، انرژی (زغال‌سنگ، نفت و گاز) از نشت ناشی از تأسیسات تولید و حمل و نقل (خطوط گاز) و همچنین رهاسازی عمدی در حین نگهداری آن‌ها حاصل می‌شود.
همچنین زباله‌های خانگی هنگام تجزیه مقادیر زیادی گاز متان منتشر می‌کنند.
به گفته آژانس بین‌المللی انرژی، با وجود پیشرفت‌هایی که در نظارت بر انتشار گازهای گلخانه‌ای به لطف ماهواره‌ها انجام شده، تخمین‌ها از میزان گاز متان منتشر شده در جو هنوز نادرست است.
چه باید کرد؟
این آژانس تخمین می‌زند که کاهش سریع انتشار متان مرتبط با بخش سوخت‌های فسیلی می‌تواند از افزایش ۰.۱ درجه سانتی‌گراد دما تا اواسط قرن جلوگیری کند.
این عدد ممکن است کم به نظر برسد، اما تأثیر آن بیشتر از تأثیر «حذف فوری تمام اتومبیل‌ها و کامیون‌های دنیا از جاده‌ها» است.
فاتح بیرول، مدیر اجرایی آژانس، خاطرنشان کرد که این «یکی از بهترین و کم هزینه‌ترین فرصت‌ها» برای محدود کردن گرمایش آب و هوا است.
این را می‌توان با رفع نشت در تاسیسات انرژی ضروری یا محدود کردن انتشار گاز متان در طول تعمیر و نگهداری خط لوله گاز به دست آورد.
ویلیام ژیلت، مدیر برنامه انرژی در شورای علمی مؤسسه‌های علمی اروپا، به خبرگزاری فرانسه تأیید کرد: «نشت‌ها در مناطقی که گاز طبیعی استخراج می‌شود بسیار زیاد است، اما برخی کشورها، به‌ویژه نروژ، نشان داده‌اند که این امکان نیز وجود دارد. گاز را استخراج کرده و آن را با حداقل نشتی تامین کنید.»
به عنوان مثال، در کشاورزی، می‌توان رژیم غذایی نشخوارکنندگان را اصلاح کرد، مانند افزودن ترکیبات شیمیایی که تولید متان را مهار می‌کند. یکی دیگر از گزینه‌های شدیدتر کاهش تعداد دام طبق توصیه دیوان محاسبات فرانسه است.
در مورد مزارع برنج، طبق گزارشی که توسط سازمان خواربار و کشاورزی منتشر شده، تغییرات در نحوه مدیریت آب «بسیار امیدوارکننده» است.
تعهد جهانی
در سال ۲۰۲۱، اتحادیه اروپا و ایالات متحده طرح «تعهد جهانی متان» را با هدف کاهش ۳۰ درصدی انتشار گاز متان جهانی تا سال ۲۰۳۰ نسبت به سال ۲۰۲۰ آغاز کردند. امروزه حدود ۱۵۰ کشور را شامل می‌شود، اما چین، هند و روسیه بخشی از آن نیستند.
ژیلت گفت: «به منظور کاهش سرعت تغییرات آب و هوایی، برای مهم‌ترین فعالانی که هنوز به این تعهد جهانی نپیوسته‌اند، ضروری است.
دانشمندان شورای علمی مؤسسات علمی اروپا همچنین خاطرنشان کردند که تقویت «تعهد جهانی» با اتخاذ اقدامات اجباری یا دو برابر کردن اهداف کاهش انتشار در بخش انرژی، موفقیت بزرگی برای COP28 خواهد بود.
ایالات متحده و چین اعلام کردند که گاز متان را در برنامه‌های اقلیمی خود قرار خواهند داد و پکن نیز اخیراً طرح خود را برای کنترل انتشار گازهای گلخانه‌ای توسعه داده است.
غول‌های نفت و گاز نیز بر ابتکار آب و هوای نفت و گاز، که هدف آن کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای ناشی از فعالیت‌های آن‌ها تا سال ۲۰۳۰ به صفر است، متعهد شده‌اند.
