نفوذ میکروپلاستیک‌ها به مغز استخوان: آیا سلامت انسان در خطر است؟
پژوهش تازه‌ای نشان داده که ذرات ریز پلاستیک موسوم به میکروپلاستیک‌ها توانسته‌اند به اعماق بافت استخوانی انسان و مغز استخوان نفوذ کنند؛ یافته‌ای که نگرانی‌هایی درباره نقش این ذرات در افزایش خطر ابتلا به بیماری‌هایی مانند پوکی استخوان ایجاد کرده است.
بر اساس گزارش منتشرشده در نشریه وایرد، میکروپلاستیک‌ها امروز به قدری در محیط‌زیست پراکنده‌اند که از طریق آب آشامیدنی، غذا و حتی هوای تنفسی به بدن ما راه می‌یابند. مطالعات پیشین وجود این ذرات در مغز انسان را نیز تأیید کرده بود. اکنون بررسی جامع پژوهشگران دانشگاه ایالتی کامپیناس برزیل نشان می‌دهد که میکروپلاستیک‌ها پس از ورود به جریان خون، در بافت‌های استخوانی و مغز استخوان تجمع می‌کنند.
این تحقیق توضیح می‌دهد که این ذرات چگونه می‌توانند به ساختار اسکلتی آسیب بزنند. یکی از مهم‌ترین اثرات آن‌ها تحریک بیش از حد تشکیل سلول‌های استئوکلاست است. این سلول‌ها وظیفه تجزیه بافت‌های استخوانی قدیمی را بر عهده دارند تا امکان بازسازی استخوان فراهم شود. اما وقتی تعادل میان تخریب و بازسازی برهم می‌خورد، سرعت فرسایش استخوان از جایگزینی آن پیشی می‌گیرد و این روند به شکنندگی استخوان‌ها می‌انجامد.
افزون بر این، نتایج آزمایشگاهی نشان داده‌اند که میکروپلاستیک‌ها می‌توانند به‌طور مستقیم به سلول‌های استخوانی آسیب وارد کنند، پیری زودرس سلولی را سرعت دهند، بیان ژن را تغییر دهند و التهاب‌های مخرب ایجاد کنند. این شرایط زمینه‌ساز کاهش تراکم استخوان و افزایش خطر پوکی استخوان خواهد بود.
بیماری پوکی استخوان که در آن استخوان‌ها ضعیف و شکننده می‌شوند، یکی از معضلات رو به رشد در جهان است. تاکنون عواملی چون افزایش سن، تغذیه نامناسب و زمینه‌های ژنتیکی از مهم‌ترین دلایل آن شناخته شده‌اند. اما اکنون دانشمندان میکروپلاستیک‌ها را نیز به‌عنوان یک عامل خطر جدید و محیطی معرفی کرده‌اند که کنترل آن می‌تواند به پیشگیری از این بیماری کمک کند.
نتایج آزمایش‌ها روی حیوانات نیز نگرانی‌ها را افزایش داده است. انباشت میکروپلاستیک‌ها در بدن حیوانات موجب کاهش شمار گلبول‌های سفید خون و اختلال در عملکرد مغز استخوان شده و حتی رشد اسکلتی آن‌ها را متوقف کرده است.
گزارش‌ها یادآور می‌شوند که هر سال بیش از ۴۰۰ میلیون تن پلاستیک در جهان تولید می‌شود و تنها ۹ درصد آن بازیافت می‌گردد. باقی این حجم عظیم به تدریج تجزیه شده و به میکروپلاستیک‌هایی تبدیل می‌شود که امروز نه‌تنها در اقیانوس‌ها و خاک، بلکه در عمق بدن انسان نیز حضور دارند.
این پژوهش در نشریه Osteoporosis International منتشر شده است.
