سال پرهیاهوی ماسک، هوش مصنوعی و روایتهای آخرالزمانی؛ مهمترین داستانهای فناوری در ۲۰۲۵
سال ۲۰۲۵ بهعنوان یکی از پرتنشترین و غیرقابلپیشبینیترین سالها در تاریخ فناوری ثبت شد؛ سالی که در آن از صعود و سقوط ایلان ماسک گرفته تا سلطه بیسابقه هوش مصنوعی، در کنار هم قرار گرفتند و تصویری متناقض از آینده ترسیم کردند.
سال ۲۰۲۵ بهعنوان یکی از پرتنشترین و غیرقابلپیشبینیترین سالها در تاریخ فناوری ثبت شد؛ سالی که در آن از صعود و سقوط ایلان ماسک گرفته تا سلطه بیسابقه هوش مصنوعی، چرخشهای سیاسی در سیلیکون ولی، محدودیتهای سختگیرانه بر شبکههای اجتماعی و حتی اظهارات عجیب درباره پایان جهان، همگی در کنار هم قرار گرفتند و تصویری متناقض از آینده ترسیم کردند.
بر اساس گزارشی از روزنامه بریتانیایی گاردین، فناوری در ۲۰۲۵ ترکیبی از پیشرفتهای شتابان و فروپاشیهای ناگهانی بود؛ تحولاتی که نهتنها اقتصاد دیجیتال، بلکه سیاست و زندگی روزمره انسانها را نیز تحت تأثیر قرار داد. در این میان، ایلان ماسک به نمادی از بیثباتی فردمحور تبدیل شد. او که تا پایان ۲۰۲۴ با حمایت علنی از دونالد ترامپ به یکی از قدرتمندترین چهرههای جهان بدل شده بود، در ۲۰۲۵ دوران سلطهای کوتاه اما پرسر و صدا را تجربه کرد. ادعاهای جنجالی ماسک در پلتفرم «ایکس» درباره ارتباط رئیسجمهور آمریکا با پرونده جفری اپستین، به انفجاری سیاسی و رسانهای انجامید و نفوذ او را بهشدت کاهش داد. با این حال، تأثیرات کوتاهمدت او گسترده بود؛ از تغییرات عمیق در ساختار دولت آمریکا گرفته تا دسترسی به دادههای حساس و تضعیف نهادهایی که بازسازی آنها زمانبر خواهد بود.
در همین سال، هوش مصنوعی از یک حوزه تخصصی به موتور اصلی سرمایهگذاری جهانی تبدیل شد. شرکتهایی مانند اپل، آمازون، گوگل، مایکروسافت، متا، انویدیا و تسلا صدها میلیارد دلار برای توسعه سامانههایی هزینه کردند که وعده انجام بخش بزرگی از کارهای انسانی را میدهند. این روند، علاوه بر نگرانی درباره شکلگیری حباب مالی، به ساخت مراکز داده عظیم در سراسر جهان انجامید؛ مراکزی که هم رشد اقتصادی را تحریک کردند و هم اعتراضهای زیستمحیطی را برانگیختند و به میدان تازهای از رقابت فناورانه میان آمریکا و چین بدل شدند.
همزمان، سیلیکون ولی بیش از گذشته به سیاست گره خورد. حمایت آشکار رهبران فناوری از ترامپ، کنار گذاشتن برنامههای تنوع و همکاری با سیاستهای سختگیرانه مهاجرتی، در برابر امتیازاتی چون کاهش مقررات و نفوذ بیشتر در واشنگتن صورت گرفت. رقابت شدید برای جذب استعدادها نیز به جنگی تمامعیار تبدیل شد؛ جنگی که دستمزدها را به رکوردهای تازه رساند و نشان داد برتری آینده نه با ابزار، بلکه با ذهنها رقم میخورد.
در نقطهای دیگر از جهان، استرالیا با ممنوعیت استفاده نوجوانان زیر ۱۶ سال از شبکههای اجتماعی، آزمونی جهانی برای مهار قدرت پلتفرمها به راه انداخت؛ تصمیمی که بحثهای گستردهای درباره آزادی دیجیتال و حفاظت از کودکان برانگیخت و در حاشیه همه این تحولات، سخنرانیهای جنجالی پیتر ثیل درباره دجال و پایان جهان، چهرهای عجیب و نمادین از سالی ساخت که فناوری در آن هم امید آفرید و هم هراس.
