مادر علم نجوم در ایران؛ از آلنوش طریان چه می‌دانیم؟
آلنوش طِریان، اخترفیزیک‌دان و استاد دانشگاه تهران، از برجسته‌ترین زنان تاریخ علم در ایران به شمار می‌آید که نقش مهمی در گسترش دانش نجوم و فیزیک ایفا کرد.
او به دلیل خدمات گسترده‌اش به آموزش و پژوهش در این حوزه، به «مادر علم نجوم ایران» شهرت یافته است.
آلنوش طریان در ۱۸ آبان سال ۱۲۹۹ در اصفهان از پدر و مادری ارمنی به دنیا آمد. پدرش آرتو طریان، از نخستین بنیان‌گذاران آموزش تئاتر در ایران بود و در مسکو تحصیل کرده بود. مادرش نیز در رشته ادبیات در سوئیس درس خوانده و از اولین زنانی بود که اشعار فارسی را دکلمه می‌کرد. خانواده طریان از دوستداران فرهنگ و میهن خود بودند و آلنوش نیز این عشق به ایران را در سراسر زندگی‌اش حفظ کرد.
او دوران دبیرستان را در مدرسه انوشیروان دادگر گذراند و سپس در دانشگاه تهران در رشته فیزیک تحصیل کرد. پس از دریافت مدرک کارشناسی، برای ادامه تحصیل به فرانسه رفت و در دانشگاه سوربن در رشته فیزیک به تحصیل پرداخت. با وجود داشتن موقعیت تدریس در همان دانشگاه، پس از پایان تحصیلات به ایران بازگشت تا در کشور خود به تدریس و تحقیق بپردازد.
پس از بازگشت، به‌عنوان دانشیار رشته ترمودینامیک در دانشگاه تهران مشغول به کار شد و سپس برای نخستین‌بار در تاریخ ایران، درس فیزیک ستارگان را در دانشگاه تدریس کرد. او به مدت چهار ماه نیز به‌عنوان نماینده ایران در دوره‌ای مطالعاتی در آلمان شرکت کرد و پس از بازگشت، فعالیت‌های علمی خود را در مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران ادامه داد.
نتیجه تلاش‌های بی‌وقفه او، ریاست بخش تحقیقات خورشیدی در مؤسسه ژئوفیزیک بود. طریان در سال ۱۳۵۸ و پس از ۳۲ سال تدریس و پرورش نسل‌های متعدد از دانشجویان ایرانی بازنشسته شد.
او هرگز ازدواج نکرد و در وصیت‌نامه‌اش خانه شخصی‌اش را به دانشجویان بی‌سرپناه اهدا کرد. با وجود بازنشستگی، بارها از سوی نهادهای رسمی ایران مورد تقدیر قرار گرفت، اما خود ترجیح داد از محیط دانشگاهی فاصله بگیرد.
آلنوش طریان در ۱۴ اسفند سال ۱۳۸۹ در سن ۹۰ سالگی درگذشت. یاد و نام او همچنان به‌عنوان نماد دانش‌دوستی، پشتکار و عشق به میهن در تاریخ علم ایران باقی مانده است.
