آیا لهستانی‌هایی که در قرن گذشته به ایران آمدند پناهنده بودند؟
پروفسور آنا کراسنوولسکا، ایران‌شناس برجسته لهستانی، می‌گوید بر خلاف باور عمومی، هزاران لهستانی که در قرن گذشته به ایران آمدند پناهنده نبودند بلکه اسرای شوروی بودند و از طرف این کشور در اردوگاه‌های ایران جای داده شدند.
این استاد برجسته می‌گوید: «اتحاد جماهیر شوروی پس از اشغال لهستان، صدها هزار نفر را به اسارت گرفت و بسیاری را برای بیگاری به سیبری و آسیای مرکزی فرستاد. ۱۴۰ هزار نفر از این افراد را نیز در اردوگاه‌هایی در شهرهای مختلف ایران جای دادند.»
پروفسور کراسنوولسکا در سخنرانی خود در دانشگاه هومبولت برلین گفت: با این حال تا همین اواخر اکثر نویسندگان و مورخان ایرانی این آوارگان را قربانیان نازی‌ها می‌دانستند که به ایران پناه آورده‌اند. این در حالی است که آنها در واقع توسط ارتش شوروی به اسارت گرفته شده بودند.
او می‌گوید با اینکه بیش از ۱۴۰ هزار نفر از آوارگان جنگ جهانی دوم به اجبار به ایران آورده شدند اما تاریخ‌نگاران و نویسندگان ایرانی سال‌ها این موضوع را در ادبیات فارسی نادیده گرفته‌اند.
وی تنها دو اثر از ادبیات معاصر ایران یعنی رمان «خانه لهستانی‌ها» نوشته مرجان شیرمحمدی و «تو به اصفهان باز خواهی گشت» نوشته مصطفی انصافی را یافت که به درستی به وضعیت این آوارگان پرداخته باشد.
به گفته پروفسور کراسنوولسکا، عدم آشنایی ایرانیان با تاریخ اروپای شرقی و همچنین فعالیت حزب توده و طرفداران آن در زمان جنگ و پس از آن موجب شد تا روشن شدن واقعیت درباره این آوارگان به تأخیر بیفتد.
