کشف منبع اسرارآمیز انفجارهای رادیویی سریع در اعماق فضا
گروهی از دانشمندان اخترفیزیک برای نخستین بار توانستند منبع دقیق یکی از انفجارهای رادیویی سریع و بسیار پرانرژی را شناسایی کنند. این کشف که در مجله تخصصی فیزیک نجومی منتشر شده، نقطه عطفی در مطالعه این پدیده‌های کیهانی به شمار می‌آید.
انفجارهای رادیویی سریع یا به اختصار «اف‌آر‌بی» در کسری از ثانیه رخ می‌دهند و انرژی‌ای آزاد می‌کنند که حتی از کل انرژی تولیدی خورشید در طول یک سال بیشتر است. با وجود چنین عظمت انرژی، اغلب این انفجارها در عمق کیهان روی می‌دهند و تنها تعداد کمی از آن‌ها به دلیل شدت بالا توسط تلسکوپ‌ها ثبت می‌شوند.
به گفته پژوهشگران، یکی از این انفجارها در ماه مارس سال جاری رصد شد. این پدیده در کمتر از یک ثانیه انرژی‌ای برابر با تابش چهار روز خورشید آزاد کرد. برای ثبت آن از رصدخانه‌ای در ایالت بریتیش کلمبیا در کانادا استفاده شد؛ این تلسکوپ بزرگ‌ترین سامانه جهان در زمینه پایش چنین سیگنال‌هایی محسوب می‌شود.
همچنین داده‌های تکمیلی از ایالت‌های ویرجینیا و کالیفرنیا در آمریکا جمع‌آوری شد تا امکان مقایسه و بررسی دقیق فراهم شود. با ترکیب این اطلاعات، پژوهشگران موفق شدند موقعیت دقیق انفجار را با بی‌سابقه‌ترین دقت تعیین کنند.
بر اساس نتایج این مطالعه، منبع انفجار در کهکشانی قرار دارد که ١٣٠ میلیون سال نوری از زمین فاصله دارد. این دقت موقعیت‌یابی به حدود ٤٢ سال نوری می‌رسد؛ عددی که نسبت به تلاش‌های گذشته جهشی بزرگ محسوب می‌شود.
آماندا کوک، پژوهشگر دانشگاه مک‌گیل در مونترال کانادا و یکی از نویسندگان مقاله، گفت: «این دستاورد یک نقطه تحول اساسی است. پیش‌تر تنها می‌توانستیم این پالس‌های کوتاه و اسرارآمیز را رصد کنیم، اما حالا قادر هستیم منبع واقعی آن‌ها را شناسایی کنیم.»
دانشمندان می‌گویند کشف منبع دقیق چنین انفجارهایی امکان بررسی محیط اطراف آن‌ها، ویژگی‌های کهکشان مادر و شرایطی که موجب بروز چنین پدیده‌هایی می‌شود را فراهم می‌کند. این امر می‌تواند به فهم بهتر ساختار کیهان و فرآیندهای پرانرژی در جهان کمک کند.
مطالعه انفجارهای رادیویی سریع نه تنها در حوزه اخترفیزیک اهمیت دارد، بلکه می‌تواند ابزار تازه‌ای برای اندازه‌گیری ساختارهای بزرگ کیهان و ردیابی ماده تاریک و گازهای میان‌کهکشانی فراهم سازد. پژوهشگران امیدوارند در سال‌های آینده با گسترش شبکه‌های تلسکوپی در نقاط مختلف جهان، تعداد بیشتری از این انفجارها ثبت و موقعیت‌یابی دقیق شود.
