عربستان سعودی و امارات در بین بزرگترین کمککنندگان به فلسطین
پس از امضای توافقنامه اسلو، کنفرانس بینالمللی برای حمایت مالی از تشکیلات ملی تازه تاسیس فلسطین در واشنگتن برگزار شد.
پس از امضای توافقنامه اسلو بین اسرائیل و سازمان آزادیبخش فلسطین در سال ۱۹۹۳، کنفرانس بینالمللی در واشنگتن برای حمایت مالی از تشکیلات ملی تازه تاسیس فلسطین برگزار شد.
بر اساس ارقام جمعآوری شده توسط سازمان همکاری اقتصادی و توسعه، کمکهای ارائه شده به فلسطینیها بین سالهای ۱۹۹۴ تا ۲۰۲۰ بیش از ۴۰ میلیارد دلار بوده که بخش عمدهای از این کمکها (۳۵.۴ درصد) برای حمایت از بودجه تشکیلات خودگردان فلسطین و مابقی به حمایت از بخشهای مختلف خدماتی و اقتصادی در سرزمینهای فلسطینی اختصاص یافته است.
نزدیک به ۷۲ درصد از این کمکها از سوی ده کمککننده اتحادیه اروپا (۱۸.۹٪)، ایالات متحده (۱۴.۲٪)، عربستان سعودی (۹.۹٪)، آلمان (۵.۸)، امارات متحده عربی (۵.۲%)، نروژ (۴.۸%)، انگلستان (۴.۳%)، بانک جهانی (۳.۲%)، ژاپن (۲.۹) و فرانسه (۲.۷%) صورت گرفته است.
برجستهترین کمککننده اتحادیه اروپا است که از تمایل به کمک به اجرای راه حل دو دولتی و همچنین رفع نیازهای جدی اجتماعی و اقتصادی در جامعه فلسطین نشات میگیرد. اتحادیه اروپا به طور منظم به چندین کانال از جمله نهادهای تشکیلات خودگردان فلسطین، آژانس امداد و کار سازمان ملل متحد برای آوارگان فلسطینی (UNRWA)، سازمانهای بهداشتی و مراقبت اجتماعی و سایر گروههایی که در زمینههای بشردوستانه، آموزشی و سایر مسائل اجتماعی کار میکنند، کمک میکند. اتحادیه اروپا به طور متوسط سالانه بیش از ۶۰۰ میلیون یورو به فلسطینیها کمک کرده است.
همچنین ایالات متحده نیز در میان برجستهترین اهداکنندگان است. کمکهای آمریکا به فلسطینیان در طول سالها تحت تأثیر نوسانات روابط آمریکا و اسرائیل قرار گرفته است. پس از کاهش قابل توجه کمکهای ایالات متحده در دوران ریاست جمهوری دونالد ترامپ، رئیس جمهور سابق آمریکا، به دلایل سیاسی، دولت جو بایدن کمکهای مالی خود را در سال ۲۰۲۱ از سر گرفت و ارزش آن را به نزدیک به ۲۵۰ میلیون دلار رساند. مهمتر از همه، این بخش از کمکها شامل ۱۵۰ میلیون دلار برای UNRWA است که به میلیونها پناهنده فلسطینی که تحت کنترل اسرائیل و در کشورهای عربی همسایه زندگی میکنند، کمک میکند. رئیس جمهور جو بایدن در سفر اخیر خود به فلسطین، بسته کمکی اضافی به ارزش ۳۱۶ میلیون دلار را اعلام کرد که ۲۰۱ میلیون دلار آن به UNRWA اختصاص یافت. این بسته همچنین شامل کمک چند ساله ۱۰۰ میلیون دلاری به بیمارستانهای بیت المقدس شرقی بود.
در مورد کشورها، آلمان، نروژ، بریتانیا، فرانسه و ژاپن از جمله کشورهایی هستند که بیشترین تعهد را برای کمک به فلسطینیها دارند. مجموع کمکهای آنها بین سالهای ۱۹۹۴ تا ۲۰۲۰ بیش از ۲۰ درصد از کل کمکها بود. نگرانی اصلی آنها کمک به تشکیلات خودگردان فلسطین بود، زیرا این تنها نهاد سیاسی فلسطینی به رسمیت شناخته شده بینالمللی است که مسئول اداره سرزمینهای فلسطینی اشغالی است.
بانک جهانی به عنوان نهاد مالی بینالمللی که مسئول حمایت از توسعه اقتصادی را برعهده دارد، به فلسطینیها کمک ارائه کرده است. مجموع کمکهای آن به اقتصاد فلسطین در دوره مورد بحث بالغ بر ۱.۳ میلیارد دلار (یا ۳.۲ درصد از کل) بود. بانک جهانی همچنین تأثیر قابل توجهی بر روند کمک به تنظیم برنامههای کمکهای اهداکنندگان و کمک به مدیریت وجوه اهدایی دارد.
با نگاهی به نقشه توزیع کمکها مشخص میشود که پنج کشور عربی عمده کمکهای عربی را بین سالهای ۱۹۹۴ تا ۲۰۲۰ به ارزش کل حدود ۸.۵ میلیارد دلار به فلسطینیان را ارائه کردهاند. همه این کشورها از نظر نفت و گاز غنی هستند که نه تنها به آنها نقش مرکزی در تضمین رفاه فلسطین میبخشد، بلکه توانایی آنها را برای تأثیرگذاری بر مسئله فلسطین افزایش میدهد. عربستان سعودی با ۴ میلیارد دلار بزرگترین کمککننده در این دوره بوده و پس از آن امارات متحده عربی (۲.۱ میلیارد دلار)، الجزایر (۹۰۸ میلیون دلار)، قطر (۷۶۶ میلیون دلار) و کویت (۷۵۸ میلیون دلار) قرار دارند. اما در سال ۲۰۲۰، به دلیل ملاحظات اقتصادی ناشی از همهگیری کووید-۱۹، کمکهای جهان عرب به میزان قابل توجهی کاهش یافت.
در مورد نوار غزه، قطر تامینکننده اصلی نوار غزه بود. از سال ۲۰۱۲ تا ۲۰۲۱، دوحه به نوار غزه ۱.۳ میلیارد دلار کمک کرد که شامل ۵۰۰ میلیون دلار پس از حمله اسرائیل به غزه در می ۲۰۲۱ بود.
به همراه حماس، آنروا در غزه مستقیماً کمک مالی دریافت میکند. بر اساس گزارش وبسایت این آژانس، کار آنروا بدون کمکهای مستمر دولتهای ایالتی و منطقهای، اتحادیه اروپا و سایر شرکای دولتی که ۹۴.۹ درصد از کل کمکها را در سال ۲۰۲۲ تشکیل میدادند، قابل اجرا نیست.
در سال ۲۰۲۲، ۴۴.۳ درصد از کل تعهدات آژانس به مبلغ ۱.۱۷ میلیارد دلار از کشورهای عضو اتحادیه اروپا بود که ۵۲۰.۳ میلیون دلار از جمله کمکهای کمیسیون اروپا بود. ایالات متحده، آلمان، اتحادیه اروپا و سوئد بزرگترین اهداکنندگان فردی بودند که در مجموع ۶۱.۴ درصد از کل بودجه آژانس را به خود اختصاص دادند.
در مورد کمکهای کشورهای عربی برای حمایت مالی از آژانس، عربستان سعودی با ۲۷ میلیون دلار، کویت با ۱۲ میلیون دلار و قطر با ۱۰ و نیم میلیون دلار در رتبههای بعدی قرار دارند.