سفر پنهانی دانشمندان هسته‌ای ایران به روسیه؛ روایتی تازه از همکاری حساس میان دو کشور
گزارش تازه‌ای که روزنامه فایننشال‌تایمز منتشر کرده، از انجام دومین سفر پنهانی گروهی از دانشمندان و کارشناسان هسته‌ای ایران به روسیه در سال گذشته پرده برمی‌دارد.
سفری که بنا بر ادعای منابع آمریکایی، با هدف دستیابی به فناوری‌های حساسی انجام شده که قابلیت استفاده در طراحی سلاح هسته‌ای، آن هم بدون نیاز به آزمایش انفجاری، را دارد.
این گزارش می‌گوید طبق مدارک ثبت‌شده، فهرست تحریم‌ها، داده‌های پرواز و مکاتبات گوناگون برای راستی‌آزمایی این اطلاعات مورد بررسی قرار گرفته است.
بر اساس این اسناد، این رفت‌وآمدها بخشی از همکاری‌های میان مؤسسه‌های پژوهش نظامی روسیه و سازمان نوآوری و پژوهش دفاعی ایران بوده؛ نهادی که آمریکا آن را مسئول پیشبرد تحقیقات مرتبط با تسلیحات هسته‌ای تهران معرفی می‌کند. جیم لمسون، پژوهشگر ارشد مرکز مطالعات عدم اشاعه جیمز مارتین، گفته است که شواهد نشان می‌دهد دانشمندان وابسته به بخش دفاعی ایران در سال گذشته در پی فناوری‌های لیزری بوده‌اند که می‌تواند به تأیید طراحی یک سلاح هسته‌ای بدون انجام آزمایش کمک کند.
ایران همواره تأکید کرده برنامه هسته‌ای‌اش ماهیتی صلح‌آمیز دارد و روسیه نیز مخالفت خود با توسعه سلاح هسته‌ای توسط تهران را اعلام کرده است. با این حال، فایننشال‌تایمز می‌گوید یک شرکت پوششی وابسته به سپند با نام دماوندتک در آبان سال گذشته گروهی از متخصصان لیزر را با گذرنامه‌های دیپلماتیک ویژه از تهران به سن‌پترزبورگ فرستاده است. این گروه با شرکت روسی «سیستم‌های لیزری» دیدار کرده؛ شرکتی که تحت تحریم‌های آمریکا قرار دارد و هم در پروژه‌های غیرنظامی و هم در طرح‌های محرمانه دفاعی فعالیت می‌کند.
تحقیقات این روزنامه نشان داده افراد اعزام‌شده نه کارمندان دماوندتک، بلکه فیزیکدانان و مهندسان دانشگاه‌های ایرانی از جمله دانشگاه شهید بهشتی، دانشگاه آزاد کاشان و دانشگاه صنعتی مالک‌اشتر بوده‌اند؛ نهادی که سال‌هاست به دلیل فعالیت‌های مرتبط با برنامه هسته‌ای تحت تحریم قرار دارد. داده‌های پروازی نشان می‌دهد این سفر بین ۷ تا ۱۱ آبان ۱۴۰۳ انجام شده است.
مقام‌های آمریکایی در مهر سال جاری دماوندتک و مدیرعاملش علی کلوند را به دلیل تلاش برای تأمین اقلام حساس مورد استفاده در ساخت دستگاه‌های انفجار هسته‌ای تحریم کردند و گفتند این افراد سفر دانشمندان هسته‌ای ایران به روسیه را تسهیل کرده‌اند.
کارشناسان غربی می‌گویند این افشاگری‌ها در حالی منتشر می‌شود که نگرانی‌ها درباره فعالیت‌های هسته‌ای ایران پس از حملات هوایی مشترک آمریکا و اسرائیل در تابستان گذشته افزایش یافته است و اکنون کشورهای غربی در شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خواستار «همکاری فوری» تهران شده‌اند، در حالی که ایران بار دیگر تأکید دارد برنامه‌اش تنها اهداف صلح‌آمیز را دنبال می‌کند.
