اسکلت‌های مرموز ۶۰۰۰ ساله با DNA بی‌سابقه، تاریخ بشر را از نو می‌نویسند
باستان‌شناسان اسکلت‌های ۶۰۰۰ ساله را در کلمبیا کشف کرده‌اند که متعلق به گروهی مرموز از مردم است که می‌توانند تاریخ بشر را از نو بنویسند.
این بقایا که در سایت باستانی پیشاسرامایی چکوا در نزدیکی بوگوتا کشف شدند، متعلق به شکارچیان-گردآورندگانی بودند که DNA آن‌ها با DNA هیچ یک از جمعیت‌های بومی شناخته شده امروزی در منطقه مطابقت ندارد.
در عوض، امضای ژنتیکی آن‌ها یک دودمان متمایز و اکنون منقرض‌شده را نشان می‌دهد که ممکن است از اولین انسان‌هایی که به آمریکای جنوبی رسیده‌اند، منشأ گرفته باشد، دودمانی که زود از هم جدا شده و هزاران سال از نظر ژنتیکی منزوی مانده است.
محققان با تجزیه و تحلیل DNA باستانی ۲۱ نفر که بین ۶۰۰۰ تا ۵۰۰ سال پیش در آلتیپلانو بوگوتا زندگی می‌کردند، یک جدول زمانی ژنتیکی نادر را که تقریباً شش هزاره قدمت دارد، بازسازی کردند.
نمونه‌های DNA استخراج شده از استخوان‌ها و دندان‌ها نشان می‌دهد که قدیمی‌ترین افراد در چکوا دارای یک امضای اجدادی منحصر به فرد بوده‌اند که کاملاً از مجموعه ژن‌های مدرن ناپدید شده است. دودمان آن‌ها به سادگی با دیگران ترکیب نشده، بلکه کاملاً ناپدید شده است.
کیم-لوئیز کرتک، نویسنده اصلی و دانشجوی دکترا در مرکز تکامل انسان سنکنبرگ در آلمان، گفت: «این منطقه کلید درک چگونگی جمعیت قاره آمریکا است. این منطقه پل زمینی بین آمریکای شمالی و جنوبی و نقطه تلاقی سه منطقه فرهنگی عمده بود: آمریکای میانه، آمازون و رشته کوه آند.»
از نظر ژنتیکی، این افراد اولیه نه با دیگر گروه‌های باستانی در آمریکای جنوبی، مانند گروه‌های یافت‌شده در شیلی یا برزیل، خویشاوندی داشتند و نه با جمعیت‌های اولیه آمریکای شمالی، از جمله جمعیت‌های جزایر کانال کالیفرنیا، اجداد مشترکی داشتند.
این مطالعه همچنین بینش‌های جدیدی در مورد منطقه موسوم به Isthmo-Colombian، یک منطقه گذار فرهنگی و ژنتیکی که از هندوراس تا پاناما و تا شمال آند کلمبیا امتداد دارد، ارائه می‌دهد.
کیم-لوئیز کرتک، نویسنده اول این مطالعه و دانشجوی دکترا در مرکز تکامل انسان سنکنبرگ در آلمان، توضیح داد: «نتایج ما نشان می‌دهد که افراد چکوا از اولین جمعیتی هستند که خیلی سریع در سراسر آمریکای جنوبی گسترش یافته و متمایز شده‌اند.»
«ما نتوانستیم نوادگان این شکارچیان-گردآورندگان اولیه دشت‌های مرتفع کلمبیا را پیدا کنیم، ژن‌ها منتقل نشده بودند. این بدان معناست که در منطقه اطراف بوگوتا تبادل کاملی از جمعیت وجود داشته است.»
حدود ۲۰۰۰ سال پیش، چشم‌انداز ژنتیکی ارتفاعات بوگوتا به طرز چشمگیری تغییر کرد.
دودمان منحصر به فرد یافت‌شده در قدیمی‌ترین بقایای چکوا ناپدید شد و جای خود را به جمعیتی جدید با DNA بسیار شبیه به پانامایی‌های باستان و گروه‌های مدرن چیبچان زبان در کاستاریکا و پاناما داد.
آندریا کاساس-وارگاس، نویسنده و محقق دانشگاه ملی کلمبیا، گفت شواهد ژنتیکی نشان می‌دهد فرهنگی که در آلتیپلانو رواج یافت، با مهاجرانی از آمریکای مرکزی وارد شده است.
این مهاجران احتمالاً همراه با پیشرفت‌های تکنولوژیکی مانند سرامیک، زبان‌های چیبچان را به جایی که اکنون کلمبیا است، معرفی کردند.
کاساس-وارگاس گفت: «شاخه‌هایی از این خانواده زبانی هنوز در آمریکای مرکزی صحبت می‌شوند.»
او همچنین خاطرنشان کرد که ناپدید شدن کامل ردپای ژنتیکی جمعیت اصلی در آمریکای جنوبی نادر است.
او گفت: «تاکنون، تداوم ژنتیکی قوی در جمعیت آند و مخروط جنوبی آمریکای جنوبی در دوره‌های زمانی طولانی و تغییرات فرهنگی مشاهده شده است.»
این تازه واردان با آمریکای مرکزی مرتبط هستند و نشان می‌دهند که جمعیت ارتفاعات بوگوتا در طول زمان به طور قابل توجهی تغییر کرده‌اند.
آن‌ها سنت هررا، فرهنگی که به خاطر سفالگری و کشاورزی اولیه‌اش شناخته می‌شود را با خود به ارمغان آوردند. نوادگان آن‌ها به شکل‌گیری تمدن موئیسکا کمک کردند که تا زمان ورود اسپانیایی‌ها در قرن شانزدهم بر منطقه تسلط داشت.
اما این تغییر با نشانه‌هایی از جنگ یا تهاجم همراه نبود. باستان‌شناسان هیچ مدرکی از خشونت پیدا نکردند.
در عوض، این تغییر ممکن است به تدریج از طریق مهاجرت، تبادل فرهنگی یا ازدواج بین قومی رخ داده باشد.
با گذشت زمان، DNA منحصر به فرد مردم چکوا محو، رقیق و در نهایت پاک شد.
دانشمندان هم DNA مادر و هم نشانگرهای گسترده‌تر را برای ردیابی تبار تجزیه و تحلیل کردند. در حالی که مردان چکوا یک امضای Y-DNA مشترک بومیان آمریکا (Q1b1a) داشتند، بقیه مشخصات ژنتیکی آن‌ها انزوای عمیق و عدم ارتباط با جمعیت‌های بعدی را نشان می‌داد.
گروه‌های بعدی که در فلات زندگی می‌کردند، پیوندهای قوی‌تری با ونزوئلا و آمریکای مرکزی داشتند، که نشان می‌دهد این منطقه در نهایت بخشی از یک شبکه بزرگتر شده است که در سراسر بخش شمالی این قاره امتداد یافته است.
اگرچه زبان‌های چیبچانی هنوز در کاستاریکا، پاناما و شمال کلمبیا صحبت می‌شوند، اما بومیان کلمبیایی امروزی مستقیماً از قوم چکوا یا حتی از قوم هررا که با چیبچان مرتبط بودند، تبار ندارند.
پروفسور کوزیمو پوست بر اهمیت تمایز ژنتیک از فرهنگ تأکید کرد: «پرسش‌هایی در مورد تاریخ و ریشه‌ها به حوزه حساسی از خودآگاهی و هویت جمعیت بومی اشاره دارد. نباید گرایش ژنتیکی را با هویت فرهنگی برابر دانست.»
او افزود که «تیم تحقیقاتی با گاردیا ایندیگنا موئیسکا، نوادگان زنده فرهنگ موئیسکا در دشت‌های مرتفع بوگوتا، برای احترام و گنجاندن دانش مبتنی بر جامعه همکاری کردند. به عنوان دانشمندانی که به سوالات مربوط به جوامع بومی کلمبیا می‌پردازند، ما به ثروت دانش مبتنی بر جامعه احترام می‌گذاریم و برای آن ارزش قائلیم.»
این تحقیق اولین نگاه کلمبیا به DNA باستانی است و دانشمندان معتقدند که این تازه آغاز کار است.
بسیاری از مناطق اطراف مانند غرب کلمبیا، ونزوئلا و اکوادور هرگز مورد تجزیه و تحلیل ژنتیکی قرار نگرفته‌اند. آن‌ها می‌توانند سرنخ‌های بیشتری در مورد موج‌هایی از افرادی که به شکل‌گیری این قاره کمک کرده‌اند، در خود داشته باشند.
دانشمندان می‌گویند این تازه آغاز کار است. از آنجایی که این اولین مجموعه داده‌های ژنومی باستانی کلمبیا است، بسیاری از جمعیت‌های نمونه‌برداری‌نشده و بالقوه ناشناخته ممکن است هنوز در زیر خاک پنهان باشند.
کرتک گفت، DNA باستانی از آن مناطق در درک چگونگی مهاجرت انسان‌ها به آمریکای جنوبی بسیار مهم خواهد بود.
