با بهانهای عجیب، مناره ۲۹۶ ساله عراق را تخریب کردند

پیامدهای تخریب مسجدالسراجی و مناره ۳۰۰ ساله آن در استان جنوبی بصره همچنان ادامه دارد.
اقدام تخریب مسجدالسراجی بصره که بر خلاف توافق با اداره اوقاف اهل سنت و وزارت فرهنگ توسط اداره استان بصره صورت گرفته، با واکنش خشمآمیز و مداخله مخالفین همراه شد.
احمد فکاک البدرانی وزیر فرهنگ، گردشگری و آثار باستانی در بیانیهای تاکید کرد که این وزارتخانه اقدامات قانونی را برای حفاظت از میراث فرهنگی بزرگ در برابر هرگونه تخلف اداری یا شخصی، که تشویق و اقدام به ایجاد خسارت عمدی انجام دهد، اتخاذ خواهد کرد.
البدرانی همچنین از اوقاف سنی و شیعه خواست تا در صورت اجازه تخلف یا جعل واقعیات تاریخی، مداخله کرده و محکم بایستند و مسببین آن را مجازات کنند.
ضمن اینکه اداره بازرسی و آثار باستانی بصره نیز در این خصوص تأیید کرد که علیه این پرونده اقدام قانونی خواهد کرد.
مدیر بازرسی، مصطفی الحسینی، در بیانیهای مطبوعاتی با اشاره به اینکه مناره تاریخی مسجدالسراجی قبل از سال ۱۷۲۷ میلادی ساخته شده و یکی از دو مناره تاریخی بصره در کنار مسجد الکواز است، گفت: توافق با مقامات محلی برای برچیدن مناره و انتقال آن به مکانی امن بود.
کمیته اوقاف و طوایف در پارلمان عراق مخالفت شدید خود را با هرگونه تجاوز به بناهای میراثی و باستانی اعلام کرد، چراکه معتقدند این آثار و ابنیه چهره عراق و تاریخ فرهنگی آن را نشان میدهند.
او در بیانیهای گفت آنچه در منطقه ابیالخصیب در استان بصره در مورد فانوس دریایی مسجدالسراجی اتفاق افتاد یک اقدام فردی و غیر مسئولانه است. کمیته ضمن اشاره به موضوع بسیار مهم احیای منطقه به وسیله بازسازی فانوس دریایی افزود: پس از ارتباط کمیته با مسئولان مربوطه، مقرر شد که طبق توافقنامه منعقد شده بین اداره اوقاف اهل سنت و دستگاههای دولتی در استانداری، مناره مسجد را به دلیل قرار گرفتن در عرض خیابان و ممانعت از تردد، قطع و به سلامت جابجا شود و پس از اتمام مراحل ساخت و ساز و بهسازی، سالم و طبیعی بازگردانده شود.
کمیته فرهنگی، گردشگری، آثار باستانی و اطلاعات پارلمان نیز اقدام دولت محلی بصره برای حمله به مسجدالسراجی با برداشتن مناره آن به بهانه تعریض جاده را رد کرد و خواستار پاسخگویی آن بر اساس قانون مصوبه شد.
وی در بیانیه خود از نخست وزیر و شورای عالی قضایی خواست تا کسانی را که با تجاوز به اراضی موقوفه بدون در نظر گرفتن شرایط، قانون آثار باستانی عراق در سال ۲۰۰۲، بند (الف، ب) ماده ۲۸ را نقض کردند، پاسخگو باشند.
سخنگوی اداره کل آثار باستانی عراق گفت که اقدام بدون اخطار قبلی برای تخریب فانوس دریایی و مسجدالسراجی با قدمت بیش از ۳۰۰ سال غیرقانونی بوده و «قرار بود راههای جایگزین پیدا شود یا خیابان از طرف دیگر تعریض شود یا نظر کمیته کارشناسان آثار باستانی که گزارش خود را در اوایل فوریه ۲۰۲۳ ارائه کرده بود، مورد توجه قرار گیرد.
شایان ذکر است که مسجدالسراجی در سال ۱۱۴۰ هجری قمری، ۱۷۲۷ میلادی در شهر بصره از گل ساخته شد و آخرین بار در سال ۲۰۰۲ میلادی مورد بازسازی قرار گرفت.
همچنین این بنا یکی از مساجد تاریخی باستانی عراق به شمار میرود. مساحت مسجد حدود ۱۹۰۰ متر مربع است. این مسجد دارای یک مناره باستانی با بنای مجلل و دارای نمازخانهای وسیع به عرض ۱۸ متر و طول ۱۱ متر است و از نظر مساحت یکی از بزرگترین مساجد بصره به شمار می رود، به همین دلیل در گذشته به آن مسجد اعظم میگفتند.