خطای فنی در جنگنده اف ۳۵ سه میلیارد دلار خرج روی دست پنتاگون گذاشت!
برنامه ساخت جنگنده نسل پنجمی «اف۳۵» که یکی از گران‌ترین پروژه‌های نظامی تاریخ محسوب می‌شود، با بحرانی تازه روبه‌رو شده است.
نقص فنی در موتور این جنگنده، هزینه‌ای حدود ۳ میلیارد دلار به وزارت دفاع آمریکا تحمیل کرده و موجب تأخیر در روند تولید و تحویل آن شده است.
به گزارش نشنال‌اینترست، این مشکل به موتور F135 ساخت شرکت پرت اند ویتنی مربوط می‌شود که از زمان آغاز برنامه، به دلیل طراحی پیچیده و مصرف بالای سوخت، بارها مورد انتقاد مهندسان و مقامات نظامی قرار گرفته است. بحران فعلی ریشه در رقابت چند دهه‌ای میان دو غول هوافضا، جنرال الکتریک و پرت اند ویتنی دارد؛ رقابتی که از دهه ۱۹۸۰ با عنوان «جنگ بزرگ موتور» آغاز شد.
در آن زمان، نیروی هوایی آمریکا دو گزینه برای جنگنده‌های نسل پنجم در اختیار داشت: موتور YF119 ساخت پرت اند ویتنی و موتور پیشرفته‌تر YF120 از جنرال الکتریک. اگرچه موتور YF120 از نظر فناوری و عملکرد، به‌ویژه در پرواز مافوق صوت بدون پس‌سوز، برتر بود، اما نیروی هوایی در تصمیمی محافظه‌کارانه مدل ساده‌تر پرت اند ویتنی را برگزید. همین انتخاب، مسیر آینده برنامه جنگنده‌های مدرن آمریکا را تغییر داد.
در دهه ۲۰۰۰ و با آغاز پروژه «اف۳۵»، رقابت دوباره میان دو شرکت شکل گرفت. پرت اند ویتنی موتور F135 را معرفی کرد و جنرال الکتریک با همکاری رولزرویس طرح F136 را ارائه داد. با این حال، در سال ۲۰۱۱ دولت آمریکا برنامه F136 را لغو کرد و انحصار ساخت موتور اف۳۵ را به پرت اند ویتنی سپرد؛ تصمیمی که اکنون بسیاری از کارشناسان آن را اشتباه راهبردی می‌دانند.
به گفته پنتاگون، هزینه ۳ میلیارد دلاری فعلی صرف اجرای طرحی موسوم به «Engine Core Upgrade» یا ارتقای هسته موتور خواهد شد تا توان خروجی افزایش و میزان حرارت و مصرف سوخت کاهش یابد. با این حال، تحلیلگران نظامی هشدار داده‌اند این اقدام تنها یک راه‌حل موقت است و نمی‌تواند جایگزین توسعه یک موتور کاملاً جدید شود.
گزارش‌ها نشان می‌دهد موتور فعلی F135 در مأموریت‌های طولانی‌مدت و شرایط آب‌و‌هوایی سخت با مشکلات جدی روبه‌رو است و نگهداری آن هزینه بالایی دارد. کارشناسان معتقدند اگر واشنگتن به توسعه موتور نسل جدید اقدام نکند، جنگنده اف۳۵ در سال‌های آینده با محدودیت‌های عملکردی و کاهش قابلیت‌های عملیاتی مواجه خواهد شد.
