اسپرم سمی؛ سلاح جدید دانشمندان برای مقابله با تب مالاریا و دنگی
دانشمندان استرالیایی با استفاده از روش جدیدی به نام «تکنیک نر سمی» موفق به تولید پشه‌هایی با اسپرم سمی شده‌اند. این روش که برای نخستین بار آزمایش شده است، به عنوان سلاحی نوین برای مقابله با بیماری‌های گرمسیری نظیر مالاریا و تب دنگی معرفی شده است.
در این تکنیک، پشه‌های نر به گونه‌ای دستکاری ژنتیکی می‌شوند که اسپرم حاوی پروتئین‌های سمی تولید کنند. این پروتئین‌ها پس از جفت‌گیری، پشه‌های ماده را از بین می‌برند. پشه‌های ماده به دلیل انتقال بیماری از طریق گزیدن و مکیدن خون، هدف اصلی این روش هستند.
سام بیچ، یکی از محققان دانشگاه مک‌کواری استرالیا، درباره این روش گفت: «این تکنیک می‌تواند همانند آفت‌کش‌ها عمل کند، بدون آنکه به گونه‌های مفید آسیبی وارد شود.»
این روش ابتدا روی مگس‌های میوه آزمایش شد. به دلیل چرخه زندگی کوتاه دو هفته‌ای، مگس‌های میوه گونه‌ای مناسب برای آزمایش‌های اولیه محسوب می‌شوند. نتایج نشان داد که طول عمر ماده‌هایی که با نرهای سمی جفت‌گیری کردند، به طور قابل توجهی کاهش یافته است.
مکئی ماسلکو، یکی دیگر از اعضای این تیم تحقیقاتی، اعلام کرد که برنامه‌ریزی برای آزمایش این تکنیک روی پشه‌های ناقل بیماری در حال انجام است. وی افزود که انجام تست‌های ایمنی دقیق ضروری است تا مشخص شود این روش هیچ خطری برای انسان‌ها یا سایر گونه‌های غیرهدف ندارد.
پژوهشگران معتقدند پشه‌های دستکاری شده باید به گونه‌ای طراحی شوند که تنها پس از رهاسازی در محیط، اسپرم سمی تولید کنند. این کار از طریق تکنیک‌های کنترل شرطی ژن‌ها امکان‌پذیر است.
مهندسی ژنتیک پیش از این نیز برای کاهش جمعیت پشه‌های ناقل بیماری مورد استفاده قرار گرفته است. معمولاً در این روش‌ها، پشه‌های نری که به لحاظ ژنتیکی نابارور شده‌اند، در طبیعت رها می‌شوند تا تولیدمثل را کاهش دهند.
مدل‌های کامپیوتری نشان داده‌اند که تکنیک‌های مبتنی بر از بین بردن مستقیم پشه‌های ماده می‌توانند بسیار مؤثرتر باشند.
جزئیات این پژوهش در مقاله‌ای که در مجله معتبر Nature Communications منتشر شده، ارائه شده است. این تحقیق نویدبخش روشی نوآورانه برای مقابله با بیماری‌های گرمسیری و کاهش اثرات مخرب آنها در جوامع انسانی است.
