سقوط آزاد بهای مسکن در افغانستان؛ کابوس خانه‌دار شدن در دوران بحران
بازار املاک و مستغلات افغانستان زیر حکومت طالبان با چالش‌های متعددی روبرو است که مهم‌ترین آنها، کاهش بی‌سابقه قیمت خانه در این کشور است.
بر اساس گزارش‌ها، قیمت مسکن در افغانستان طی سه سال گذشته، به‌ویژه پس از روی کار آمدن طالبان، تا ۴۰ درصد کاهش یافته است.
این موضوع به وضوح در کابل، پایتخت افغانستان، قابل مشاهده است، به طوری که آپارتمانی که در سال ۲۰۲۰ به قیمت ۱۰۰ هزار دلار فروخته می‌شد، در حال حاضر با قیمتی حدود ۴۰ هزار دلار قابل خریداری است.
به گزارش سایت اقتصادی «ایران جیب»، حاجی سلطان، مالک یک مجموعه آپارتمان در محله کارته سه شهر کابل، گفت که بهای املاک ابتدا اوایل سال ۲۰۲۰ و در اوج همه‌گیری کرونا کاهش یافت و پس از آن با فروپاشی دولت جمهوری شدت گرفت.
حاجی سلطان افزود: «کسانی که پول داشتند از افغانستان خارج شدند و کسانی که ماندند، در این مدت سعی کردند با فروش خانه و زمین، زمینه مهاجرت به دیگر کشورها را فراهم کنند.»
به گفته این ساکن کابل، در جریان ۲۰ سال حاکمیت دولت جمهوری، به دلیل رونق بازار کسب‌وکار در شهرهای بزرگ، خانه‌های مجلل با هزینه‌های هنگفت ساخته شدند، اما اکنون با قیمت پایین برای فروش گذاشته شده‌اند. با این حال جز بازرگانان و فرماندهان طالبان که در مناصب کلیدی کار می‌کنند، کسی توان خرید خانه ندارند.
حاجی سلطان افزود که پس از فروپاشی دولت جمهوری، بیشتر خانواده‌ها ترجیح می‌دهند به جای خرید خانه یا پرداخت اجاره ماهانه، خانه‌ها را رهن کنند تا هم پولشان را حفظ کنند و هم ماهانه پول ندهند.
با این حال در شهرهای کوچک‌تر افغانستان اوضاع برعکس است و منابع مطلع می‌گویند فرماندهان طالبان علنا در حال خریدن خانه و زمین‌اند و در برخی مناطق خانه‌های مجللی هم ساخته‌اند.
کارشناسان عوامل متعددی را برای این افت قیمت مسکن در افغانستان عنوان می‌کنند که از جمله آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- بی‌ثباتی سیاسی و اقتصادی: روی کار آمدن طالبان و متعاقب آن، تحریم‌های بین‌المللی و انزوای سیاسی افغانستان، ضربه‌ای سنگین به اقتصاد این کشور وارد کرده است. این موضوع منجر به کاهش سرمایه‌گذاری، افزایش نرخ بیکاری و در نهایت، کاهش تقاضا برای مسکن شده است.
- فرار سرمایه: بسیاری از ثروتمندان و سرمایه‌گذاران افغان پس از روی کار آمدن طالبان، از این کشور فرار کرده‌اند. این موضوع منجر به کاهش تقاضا برای خرید مسکن، به ویژه در مناطق لوکس‌نشین شده است.
- کاهش نقدینگی: به دلیل تحریم‌های بانکی و محدودیت‌های اعمال شده بر نقل و انتقال پول، دسترسی مردم به پول نقد در افغانستان به طور قابل توجهی کاهش یافته است. این موضوع نیز بر قدرت خرید آنها برای خرید مسکن تاثیر منفی گذاشته است.
برخی از کارشناسان معتقدند که کاهش قیمت مسکن می‌تواند فرصتی برای خرید خانه برای افغان‌هایی باشد که قبلاً توانایی خرید آن را نداشتند. با این حال، این امر مستلزم ثبات در اقتصاد افغانستان و افزایش قدرت خرید مردم این کشور است.
