تحولی نگرانکننده برای اسرائیل؛ یاسر ابو شباب چه کسی بود و مرگش چه پیامدهایی دارد؟
مرگ یاسر ابو شباب، چهره جنجالی و رهبر گروه شبهنظامی وابسته به اسرائیل، بار دیگر معادلات امنیتی جنوب غزه را دستخوش تغییر کرده است.
او روز پنجشنبه در رفح کشته شد؛ منطقهای که تحت کنترل کامل نیروهای اسرائیلی قرار دارد. هنوز روشن نیست چه کسی او را هدف قرار داده، اما گزارشها از احتمال کمین، درگیری داخلی یا حتی تیراندازی یکی از افراد گروه خودش حکایت دارند.
اعلام مرگ این فرد ۳۲ ساله موجی از شادی در مناطق جنگزده غزه ایجاد کرد. بسیاری از ساکنان به خیابانها آمدند، شیرینی پخش کردند و تیراندازی هوایی انجام دادند. همزمان رسانههای اسرائیلی مرگ او را «تحول بد برای اسرائیل» توصیف کردند؛ زیرا ابو شباب در دو سال گذشته نقشی کلیدی در برنامه اسرائیل برای تشکیل گروههای محلی ضدحماس ایفا میکرد.
ابو شباب پیش از این، در هفتم اکتبر ۲۰۲۳ به اتهام قاچاق مواد مخدر در زندان حماس در غزه زندانی بود. با آغاز جنگ از زندان گریخت؛ هرچند نحوه دقیق فرار او همچنان نامعلوم مانده است. او طی سالهای اخیر به همکاری با داعش، جاسوسی برای اسرائیل، غارت کمکهای بشردوستانه و حمله به غیرنظامیان متهم شده بود. در بهار ۲۰۲۴، پس از مدتی ناپدیدی، دوباره در جنوب غزه ظاهر شد؛ درست زمانی که مقامهای اسرائیلی از مسلح کردن یک عشیره برای ایجاد نیروی محلی جدید خبر دادند.
گروه او حدود ۱۰۰ عضو مسلح داشت که در شرق رفح فعالیت میکردند. لقبش «عامل اسرائیلی» بود و در میان فلسطینیها به عنوان «خائن» شناخته میشد. بر اساس گزارش تایمز آو اسرائیل، ارتش اسرائیل به افراد تحت فرمان او تفنگهای کلاشینکف، از جمله سلاحهای توقیفشده از حماس، داده بود. همچنین چندین ویدئو نشان میدهد نیروهای او در مناطق تحت کنترل ارتش اسرائیل در کنار سربازان این کشور گشتزنی میکردند.
اتهام اصلی علیه ابو شباب غارت کامیونهای حامل کمکهای بشردوستانه بود؛ موضوعی که مقامهای بینالمللی نیز به آن اشاره کردند. یکی از مقامهای سازمان ملل تأیید کرد که گروههایی مانند باند ابو شباب زیر نظر نیروهای اسرائیلی فعالیت میکردهاند. با این حال او در گفتوگویی کتبی با رسانهها مدعی شد که تنها امنیت کاروانهای کمکرسانی را تأمین میکرد و هر گونه غارت در مناطق تحت کنترل حماس را تکذیب کرد.
رابطه خصمانه میان او و حماس مدتها ادامه داشت. حماس بارها تهدید به کشتن او کرد و در مقابل، ابو شباب این گروه را عامل اصلی ادامه جنگ میدانست. گزارش رسانههای اسرائیلی نیز از درگیری مستقیم سربازان اسرائیل با نیروهای حماس برای حفاظت از ابو شباب حکایت داشت.
در نهایت، حتی عشیره خودش نیز او را نپذیرفت. بیانیهای در تابستان گذشته اعلام کرد که بازگشت او به خانواده منتفی است و آنها مخالفتی با «حذف فوری» او ندارند. مرگ او اکنون پرسشهای تازهای درباره آینده ساختارهای محلی مورد حمایت اسرائیل در رفح ایجاد کرده است.
