وقتی ۴۱ هزار سال قبل قطب‌های زمین واژگون شدند، انسان‌ها چگونه زندگی می‌کردند؟
زمین در طول تاریخ طولانی خود، بیش از یک بار تضعیف میدان مغناطیسی خود را تجربه کرده و دانشمندان حتی وارونگی کامل مغناطیس زمین را مشاهده کرده‌اند.
این بدان معنا نیست که خود زمین می‌چرخد، بلکه فقط به این معنی است که قطب‌های مغناطیسی آن می‌چرخند. یعنی اگر قطب نما در آن زمان استفاده می‌شد، به جای شمال به سمت جنوب می‌رفت.
انحراف لاشام
جدیدترین این رویدادها «انحراف لاشام» نامیده می‌شود که در آن میدان مغناطیسی ضعیف شد، ناپایدار شد (اما نه به طور کامل)، و سپس به حالت عادی بازگشت.
تنها حدود هزار سال دوام آورد و حداکثر ضعف میدان مغناطیسی حدود ۲۵۰ سال بود. در طول پیک، شدت میدان مغناطیسی حدود ۹۰ درصد کمتر از حد معمول بود. به عبارت دیگر، زمین تقریباً بدون سپری برای محافظت از آن بود.
این باعث شد که زمین در برابر تشعشعات کیهانی و خورشیدی، از جمله اشعه‌های مضر فرابنفش، که چالش‌هایی را برای زندگی در این سیاره ایجاد می‌کند، آسیب‌پذیرتر شود، زیرا این تابش می‌تواند منجر به مشکلات سلامتی، از جمله آسیب پوستی و افزایش نرخ جهش شود.
انسان‌ها چگونه سازگار می‌شوند؟
مطالعه اخیر دانشگاه میشیگان که در مجله Science Advances منتشر شده است، نشان می‌دهد که انسان‌ها استراتژی‌های انطباقی را برای کاهش این چالش‌ها توسعه داده‌اند، که ممکن است به بقای آن‌ها و زوال نئاندرتال‌ها کمک کرده باشد.
بر اساس این مطالعه، انسان اخرایی، رنگدانه خاک رس طبیعی غنی از اکسید آهن را به پوست خود اعمال کرد. مطالعات تجربی نشان می‌دهد که اخرا می‌تواند اشعه ماوراء بنفش را جذب کند و به عنوان یک ضد آفتاب اولیه عمل می‌کند. بنابراین این عمل محافظت در برابر افزایش قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراء بنفش را فراهم می‌کند.
علاوه بر این، شواهد نشان می‌دهد که هومو ساپینس‌ها با استفاده از ابزارهایی مانند سوزن و بال، لباس‌های متناسب تولید می‌کردند و این لباس‌ها محافظت بهتری در برابر عوامل محیطی از جمله اشعه ماوراء بنفش داشتند.
در این دوره، استفاده از غارها به عنوان پناهگاه به طور قابل توجهی افزایش یافت، زیرا آن‌ها از تشعشعات و شرایط آب و هوایی سخت محافظت می‌کردند.
در این زمینه، نئاندرتال‌ها که در این دوره با انسان‌های خردمند همزیستی می‌کردند، فاقد شواهدی دال بر رفتارهای انطباقی مشابه بودند و محققان بر این باورند که این امر آن‌ها را در برابر چالش‌های محیطی آن زمان آسیب‌پذیرتر می‌کرد و احتمالاً منجر به کاهش تعداد نئاندرتال‌ها می‌شد.
آیا می‌توانیم شاهد انحراف لاکمپ جدید باشیم؟
میدان مغناطیسی زمین در طول تاریخ خود بارها و با سرعت تقریباً یک بار در هر ۲۰۰ هزار تا ۳۰۰ هزار سال معکوس شده است. با این حال، اخیراً معکوس‌هایی وجود داشته است که آخرین وارونگی کامل و پایدار در حدود ۷۸۰ هزار سال پیش رخ داده است.
تیمی از دانشمندان پیشنهاد می‌کنند که ممکن است نسبتاً به زودی با تغییر دیگری روبرو شویم. میدان مغناطیسی زمین در ۱۵۰ سال گذشته به تدریج ضعیف شده است، به ویژه در منطقه‌ای به نام ناهنجاری اقیانوس اطلس جنوبی، جایی که ماهواره‌ها در معرض تشعشعات بیشتری قرار دارند. با این حال، این لزوما به این معنی نیست که یک معکوس قریب‌الوقوع است.
در هر صورت، معکوس‌های مغناطیسی فرآیندهای آهسته‌ای هستند که معمولاً هزاران سال طول می‌کشد. میدان مغناطیسی یک شبه نمی‌چرخد، بلکه ضعیف می‌شود، حرکت می‌کند و سپس تغییر مسیر می‌دهد.
اگر این اتفاق بیفتد، تضعیف میدان مغناطیسی می‌تواند به تشعشعات خورشیدی و کیهانی بیشتری اجازه دهد تا به سطح، به ویژه در مناطق قطبی و استوایی برسد. این می‌تواند بر دستگاه‌های الکترونیکی و ماهواره‌ها تأثیر بگذارد و شبکه‌های برق و سیستم موقعیت‌یابی جهانی را مختل کند.
با این حال، در این زمینه، انقراض دسته‌جمعی انتظار نمی‌رود، زیرا هیچ مدرکی وجود ندارد که معکوس‌های مغناطیسی باعث انقراض دسته‌جمعی در گذشته شده باشد.
همانطور که در گذشته مشاهده شده است، زندگی روی زمین برای موجودات زنده از جمله انسان‌ها احتمالا با این وضعیت، به ویژه با فناوری مدرن، سازگار خواهد شد.
