گورستان امپراتوریها؛ آنچه که درباره افغانستان نمیدانستید

افغانستان کشوری محصور در خشکی است که تاریخ پرفرازونشیبی را پشت سر گذاشته و به دلیل تجربه سلطه امپراتوریهای مختلف، به «گورستان امپراتوریها» معروف است.
این کشور دارای مناظر متنوعی از کوههای مرتفع تا بیابانهای خشک بوده و در نقطه تلاقی آسیای مرکزی و آسیای جنوبی قرار دارد.
افغانستان از سه منطقه فیزیوگرافی تشکیل شده است. ارتفاعات مرکزی، که بخشی از رشتهکوه هندوکش را شامل میشود، دارای درههای مرتفع با ارتفاعی بیش از ۲۰۰۰ متر است. دشتهای شمالی، که زمینهای کشاورزی حاصلخیز و جمعیتی متراکم دارد، محل کشت محصولاتی مانند گندم، پنبه، میوه و آجیل است. فلات جنوب غربی نیز از مناطق بیابانی و نیمهبیابانی تشکیل شده که دارای منابع آبی محدود و دمای شدیدی است.
این کشور دارای منابع طبیعی بسیاری همچون سنگ مرمر، زغالسنگ، طلا، گاز طبیعی و نفت است. با این حال، استخراج معادن افغانستان به دلیل مشکلات زیستمحیطی، رقابت بر سر منابع و بیثباتی سیاسی با چالشهایی مواجه است. گذرگاههای کوهستانی هندوکش که افغانستان را به بخشهای مختلف متصل میکند، در طول تاریخ نقش مهمی در مسیرهای تجاری و جنگی ایفا کرده و حتی در زمان اسکندر مقدونی مورد استفاده قرار گرفتهاند.
افغانستان در طول تاریخ خود شاهد حملات و اشغالهای متعددی بوده است. این کشور در نوزدهم اوت ۱۹۱۹ پس از جنگ سوم انگلیس و افغانستان استقلال یافت و در سال ۱۹۷۳ به جمهوری تبدیل شد. طالبان در سال ۱۹۹۶ بخش عمده افغانستان را تحت کنترل خود درآورد و پس از حمله آمریکا در سال ۲۰۰۱ سرنگون شد، اما در سال ۲۰۲۱ مجدداً قدرت را به دست گرفت.
افغانستان جمعیتی متنوع دارد که شامل پشتونها، تاجیکها، هزارهها و ازبکها میشود. این کشور دو زبان رسمی دارد: پشتو، زبان اکثریت پشتونها، و فارسی دری که بهعنوان زبان مشترک در میان اقوام مختلف کاربرد دارد.
فرهنگ افغانستان ترکیبی از سنتهای اسلامی و تأثیرات آسیای مرکزی است. این کشور دارای اماکن تاریخی بسیاری از جمله مسجد آبی مزار شریف و مسجد جامع هرات است. همچنین، شهرهای تاریخی مانند کابل، بلخ و بامیان معماری سنتی افغانستان را به نمایش میگذارند.
مردم افغانستان به مهماننوازی شهرت دارند. آنان به رسوم اجتماعی مانند احترام به بزرگان، آئین چاینوشی و وعدههای غذایی جمعی پایبندند. همچنین، شبهای شعر که در آن مردم به خواندن و شنیدن اشعار کهن و مدرن میپردازند، در فرهنگ این کشور جایگاه ویژهای دارد.
پرچم افغانستان در ۱۰۲ سال اخیر ۲۰ بار تغییر کرده است. از زمان استقلال در سال ۱۹۱۹، این پرچم دستخوش تغییرات متعددی شده که بیانگر تحولات سیاسی و تغییرات هویتی کشور است. پرچم کنونی افغانستان دارای نوارهای سیاه، قرمز و سبز با نشان ملی سفید بوده که با پرچم طالبان تفاوت دارد.
دهه ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰ دوران جنگ شوروی و جنگ داخلی افغانستان بود که باعث تخریب گسترده کشور و از بین رفتن سوابق هویتی بسیاری از شهروندان شد. به همین دلیل، بسیاری از افغانها که تاریخ تولد دقیق خود را نمیدانند، یکم ژانویه را بهعنوان تاریخ تولد خود ثبت کردهاند.
اسلام دین اصلی افغانستان است و ۹۹.۷ درصد از جمعیت این کشور مسلمان هستند. افغانستان تنها یک کلیسای مسیحی دارد که در سفارت ایتالیا در کابل قرار گرفته و فقط برای کارکنان خارجی قابل استفاده است.