جزییات جدید از ترور هماهنگ دانشمندان هستهای ایران در حملات اسرائیل

در بامداد روز ۲۳ خرداد، اسرائیل مجموعهای از حملات دقیق و برنامهریزیشده را علیه خانههای دانشمندان برجسته برنامه هستهای ایران در تهران انجام داد که دستکم ۹ نفر از آنها را کشت.
روزنامه آمریکایی والاستریت ژورنال با استناد به منابع مطلع گزارش داد این عملیاتها بهصورت همزمان انجام شد تا امکان فرار یا اختفای دانشمندان از بین برود.
در ادامه این حملات، یازده روز بعد، سید صدیقی صابر، یکی از دانشمندان تحریمشده توسط آمریکا بهدلیل نقش در پروژههای تسلیحات هستهای، در شمال ایران و تنها ساعاتی پس از آغاز آتشبس کشته شد. این عملیاتها بخشی از تلاش ۱۵ ساله اسرائیل برای حذف شبکه دانشمندان فعال در برنامه محرمانه تسلیحات هستهای ایران تا پیش از سال ۱۳۸۲ توصیف شده است.
بر اساس گزارش، بسیاری از این دانشمندان تجربه عملی در ساخت و آزمایش اجزای کلاهکهای هستهای، شامل سیستمهای انفجار، مواد منفجره خاص و منابع نوترونی را داشتند. اریک برویر، رئیس سابق بخش مقابله با گسترش تسلیحات هستهای در شورای امنیت ملی آمریکا، گفته است حذف چنین تخصصهایی در مرحله فعال توسعه سلاح، ضربهای بزرگتر از خروج تدریجی آنها در طول زمان وارد میکند.
در هفته پس از این حملات، اسرائیل با استفاده از پهپاد یکی دیگر از دانشمندان را در خانه امنی در تهران ترور کرد و همزمان ساختمانی را که جایگزین پروژه هستهای «عماد» شده بود، هدف قرار داد. این اولین موج ترورها علیه دانشمندان هستهای ایران از زمان کشته شدن محسن فخریزاده در سال ۱۳۹۹ است.
در میان چهرههای هدف قرار گرفته، نام فریدون عباسی دوانی، رئیس پیشین سازمان انرژی اتمی ایران و از طراحان اصلی اجزای کلیدی تسلیحات هستهای دیده میشود. وی که در سال ۱۳۸۹ از ترور جان سالم بهدر برده بود، اخیراً گفته بود ایران در صورت نیاز، میتواند اقدام به ساخت بمب هستهای کند.
محمدمهدی ترانشی نیز، از متخصصان برجسته مواد منفجره لازم برای سلاحهای هستهای و استاد دانشگاه شهید بهشتی، در میان کشتهشدگان قرار دارد. مؤسسه دفاع از دموکراسیها گفته این حملات مغز متفکر برنامه هستهای ایران را هدف گرفت.
با این حال منابع غربی تأکید کردهاند که ایران با بهرهگیری از دانشآموختگان دانشگاههایی چون شهید بهشتی، شریف و مالکاشتر، همچنان در مسیر حفظ و بازتولید تخصصهای هستهای گام برمیدارد.