کشف شواهد جدید از یک اتفاق عجیب باستانی در کف اقیانوس

پژوهشگران با بررسی رسوبات بستر خلیج بافین به شواهدی دست یافتهاند که میتواند با یک رویداد فاجعهبار در حدود ۱۲هزار و ۸۰۰ سال پیش مرتبط باشد؛ رویدادی که برخی آن را با نابودی احتمالی تمدنهای پیشرفته و افسانه آتلانتیس پیوند میدهند.
بر اساس فرضیه بحثبرانگیز «برخورد در دوره یانگر درایاس»، زمین از میان بقایای یک دنبالهدار در حال فروپاشی عبور کرده و برخوردها و موجهای شوک ناشی از آن، ورقههای عظیم یخ را بیثبات کرده و موجب سیلابهای گسترده، اختلال در جریانهای مهم اقیانوسی و سرد شدن سریع آبوهوا شده است.
تیم تحقیقاتی دانشگاه کارولینای جنوبی در چهار نمونه رسوبی که از نقاطی به طول حدود ۱هزار کیلومتر در بستر خلیج بافین و در عمق ۵۰۰ تا ۲هزار و ۴۰۰ متری برداشت شده بود، ذرات فلزی و هزاران میکروکره بسیار ریز شناسایی کرد. این ذرات کروی، سرشار از آهن و سیلیس، در دماهای بسیار بالا شکل گرفته و نشانههایی از عبور سریع در جو را نشان میدادند.
به گفته «مارک یانگ»، باستانشناس و یکی از نویسندگان پژوهش، شواهدی چون افزایش ناگهانی پلاتین – عنصری کمیاب که معمولاً در برخوردهای خارجزمینی یافت میشود – همراه با ذرات غبار دنبالهدار، در همان لایههای رسوبی دیده شده است. همچنین شیشههای ذوبشده با ترکیبات آهن، کروم، پتاسیم و تیتانیوم و تودههایی از آلیاژهای آهن-کروم-نیکل و تنگستن نیز مشاهده شد که به ذرات شناساییشده در کارولینای جنوبی شباهت دارند.
یانگ تأکید کرد که پیشتر هیچ نمونه رسوبی اقیانوسی برای آزمودن این فرضیه استفاده نشده بود و این نخستین شواهد ژئوشیمیایی از بستر اقیانوس برای آن است. او افزود که چنین رویدادهای سرمایشی در ۱۰۰هزار سال گذشته بارها رخ داده، اما هیچکدام موجب انقراض گسترده جانوران بزرگ یا نابودی جوامع انسانی و ایجاد لایه جهانی آوار برخوردی نشدهاند.
با این حال، بسیاری از دانشمندان علت سرمای ناگهانی را ورود حجم عظیم آب شیرین ناشی از ذوب یخچالها به اقیانوس اطلس میدانند که جریانهای حامل آب گرم استوایی به شمال را تضعیف کرده است.
«کریستوفر مور»، سرپرست تحقیق، گفت این یافتهها وجود یک «ناهنجاری ژئوشیمیایی» همزمان با آغاز دوره یانگر درایاس را نشان میدهد، اما برای اثبات قطعی فرضیه برخورد و ارتباط آن با تغییرات اقلیمی به پژوهشهای بیشتری نیاز است.
«محمد بعالوشه» همکار دیگر این تحقیق، استفاده از ابزارهای نانوتحلیلی ویژه در این مطالعه را گامی مهم در بررسی ذرات نانو حاصل یا منتقلشده به محل نمونهبرداری در خلیج بافین دانست.