تنفس از راه مقعد؛ ایده‌ای علمی که می‌تواند جان انسان را نجات دهد
پژوهشگران ژاپنی در تازه‌ترین آزمایش خود نشان داده‌اند که ایده عجیب «تنفس از راه مقعد» دیگر صرفاً شوخی یا تخیل علمی نیست، بلکه می‌تواند راهی نوین برای نجات بیماران دچار نارسایی تنفسی باشد.
نخستین کارآزمایی بالینی انسانی این روش در دانشگاه اوساکا انجام شده و نتایج اولیه حاکی از ایمن بودن فرآیند است.
این شیوه که «اکسیژن‌رسانی روده‌ای» نام دارد، بر پایه توانایی جذب اکسیژن از دیواره روده استوار است. در این روش، مایعی از جنس «پرفلوئوروکربن» که ظرفیت بالایی در حمل اکسیژن دارد، به درون مقعد تزریق می‌شود تا اکسیژن از این مسیر وارد جریان خون گردد. به گفته محققان، هدف اصلی در مرحله نخست بررسی ایمنی بوده نه اثربخشی، اما نتایج امیدبخش است.
در این آزمایش، ۲۷ داوطلب مرد سالم در ژاپن شرکت داشتند و به آن‌ها بین ۲۵ تا ۱۵۰۰ میلی‌لیتر از نسخه غیر‌اکسیژنه این مایع داده شد تا به مدت ۶۰ دقیقه در مقعد خود نگه دارند. هیچ عارضه جانبی خطرناکی گزارش نشد، هرچند برخی شرکت‌کنندگان احساس نفخ یا ناراحتی شکمی داشتند. علائم حیاتی داوطلبان ثابت ماند و تنها هفت نفر نتوانستند کل مدت آزمایش را تحمل کنند.
تاکانوری تاکبه، زیست‌پزشک دانشگاه اوساکا و سرپرست این پژوهش گفت: «این نخستین داده انسانی است که ایمنی فرآیند را تأیید می‌کند. هنوز برای سنجش میزان اثربخشی آن زود است، اما نتایج ما نشان می‌دهد که این روش می‌تواند پایه توسعه درمان‌های جایگزین برای بیماران دچار انسداد مجاری تنفسی باشد.» او افزود مرحله بعدی شامل استفاده از نسخه اکسیژنه مایع و بررسی مقدار مناسب برای رساندن مؤثر اکسیژن به خون خواهد بود.
هرچند ایده تنفس از راه مقعد عجیب به نظر می‌رسد، اما در دنیای جانوران پدیده شناخته‌شده‌ای است. برخی حیوانات مانند لاک‌پشت‌ها، خوک‌ها و جوندگان در شرایط اضطراری قادرند اکسیژن را از طریق مقعد جذب کنند. پژوهشگران امیدوارند این توانایی طبیعی بتواند الهام‌بخش درمان‌های نوین انسانی شود.
جالب آن‌که پژوهشی پیشین در همین زمینه سال گذشته جایزه ایگ‌نوبل فیزیولوژی را از آن خود کرد؛ جایزه‌ای طنزآمیز اما علمی که به دستاوردهایی اهدا می‌شود که در ابتدا موجب خنده و سپس تأمل می‌شوند.
نتایج این پژوهش که در نشریه Med منتشر شده، هنوز به مرحله کاربرد پزشکی نرسیده، اما کارشناسان آن را گامی مهم در مسیر یافتن راه‌های جایگزین برای اکسیژن‌رسانی می‌دانند؛ راهی که شاید روزی بتواند جان بیماران در شرایط بحرانی را نجات دهد.
