پشت پرده انصراف محافظه‌کاران از نامزدی ریاست‌جمهوری
تنها در فاصله چند ساعت تا آغاز انتخابات چهاردهمین دوره ریاست‌جمهوری تاکنون دو نفر از نامزدهای انتخاباتی که از جناح محافظه‌کاران به شمار می‌روند انصراف داده‌اند، اما پشت پرده این انصراف چیست؟
روز چهارشنبه امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی یکی از نامزدهای اصولگرا و محافظه‌کار حاضر در چهاردهمین رقابت انتخابات ریاست‌جمهوری با انتشار بیانیه‌ای در فضای مجازی از ادامه این رقابت انصراف داد.
امروز هم علیرضا زاکانی یکی دیگر از ۴ نامزد اصولگرا در رقابت انتخاباتی که پیش از این صراحتا اعلام کرده بود که میدان را به نفع پزشکیان و اصلاح‌طلبان خالی نخواهد کرد و تا آخر می‌ماند، انصراف داد و از قالیباف و جلیلی نیز درخواست کرد هرچه سریع‌تر به اجماعی برسند تا از تشکیل دولت سوم روحانی جلوگیری کنند.
این درحالیست که روز گذشته علیرضا زاکانی اعلام کرده بود که اگر جلیلی و قالیباف ائتلاف کنند، او نیز به نفع فرد باقیمانده انصراف خواهد داد.
بطور کلی مسئله‌ای که عیان است حضور ۴ چهره سیاسی از حزب اصولگرایان در این انتخابات است که از ابتدا مشخص بود حضور آن‌ها پوششی است و تا روز انتخابات قطعا به نفع یکی از همسنگران خود انصراف خواهند داد.
آنچه که از نظرسنجی‌ها هم مشخص است، بیشترین شانس برای تصاحب کرسی ریاست‌جمهوری در چهاردهمین دوره انتخابات بین مسعود پزشکیان، محمدباقر قالیباف و کمی هم سعید جلیلی تقسیم شده و باتوجه به اینکه پزشکیان تنها نماینده اصلاح‌طلبان برای این رقابت به شمار می‌رود، جناح اصولگرا تصمیم دارد با معرفی یک نامزد واحد و انصراف دیگران به نفع آن یک نفر، کفه ترازو را به سود خود سنگین کنند و رأی‌های نامزدهای انصرافی را برای نامزد واحد خود به نوعی بخرند.
براساس آنالیز کارشناسان سیاسی، در صورتی که کمتر از ۵۰ درصد مشارکت مردمی در انتخابات ثبت شود، قطعا به نفع محافظه‌کاران و جناح اصولگرا خواهد بود و فردی که برای رییس‌جمهوری منتصب می‌شود یکی از آن‌هاست. اما اگر بیش از ۶۰ درصد مشارکت مردمی داشته باشیم، آنوقت شانس پزشکیان بیشتر از دو کاندید دیگر خواهد بود.
عدم توافق نامزدهای طیف اصولگرا برای کناره‌گیری به نفع یکدیگر موجب ناامیدی اصولگرایان شده است.
وحید یامین‌پور، دبیر شورای عالی جوانان و از چهره‌های نسل جدید اصولگرایان، خبر داده که این جناح سیاسی سازوکار خود برای رسیدن به نامزد واحد را از دست داده است.
یامین‌پور از قول محمدرضا عابدینی، از فعالان اصولگرا، نوشته که «سازوکار وحدت از بین رفت. نامزد مورد حمایت خود را تبلیغ کنید و از تخریب بپرهیزید.»
شهاب اسفندیاری، یکی از کسانی که به عنوان کارشناس در میزگردهای انتخاباتی تلویزیون ایران شرکت می‌کرد، و از چهره‌های نزدیک به وحید جلیلی، برادر سعید جلیلی است، هم گفته است که با توجه به نظرسنجی‌ها کسی بخت پیروزی در دور اول را ندارد.
او بر همین مبنا گفته که «فشارها و دعواها برای کنار رفتن این و آن هیچ نتیجه‌ای ندارد جز کدورت و اختلافاتی که مانع هم‌افزایی و اتحاد در دور دوم خواهد بود. همه نامزدها بهتر است تا آخر در میدان بمانند و برای جلب آرا و افزایش مشارکت بکوشند.»
روزنامه اصول‌گرای وطن امروز در مطلبی در همین‌باره نوشته است که «کناره‌گیری قالیباف ممکن است به پیروزی پزشکیان در همان دور اول منتهی شود، بنابراین انصراف جلیلی کم ریسک‌تر است.»
از سوی دیگر، مهدی عرب صادق، دبیر پیشین سیاسی حزب موتلفه، در روزنامه هم‌میهن نوشته است که «اصولگرایان در تصور خودشان بین «صالح مقبول» و «اصلح غیرمقبول» گیر افتاده‌اند.»
عرب صادق در مورد بخت پیروزی اصولگرایان حتی در صورت ائتلاف ابراز بدبینی کرده و گفته «دود سفید اردوگاه اصولگرایان، مردم را خفه خواهد کرد.»
حسین شریعتمداری نوشت: «برخی از نامزدها در جریان مناظره‌ها از باقی ماندن خود در عرصه خبر داده‌اند، نباید کناره‌گیری به نفع دیگری را بی‌توجهی به قول پیشین خود تلقی کنند.»
از آنجایی که هیچ یک از کاندیداها در نظرسنجی‌ها بیش از ۵۰ درصد محبوبیت ندارند، محافظه‌کاران یا آنطور که خودشان دوست دارند «جبهه انقلاب» باید درباره کاندیدای نهایی خود از بین نفرات باقیمانده به اجماع برسند. این تصمیم نتیجه چندین متغیر از جمله محبوبیت کاندیداها بر اساس نظرسنجی‌ها و احتمال رای‌آوری هر یک از آن‌ها در صورت انصراف دیگران خواهد بود. در مورد زاکانی و قاضی‌زاده وضعیت روشن است؛ آنچه در حال حاضر باید بررسی شود، سه سناریوی پیش روی جبهه خواهد بود؛ انصراف جلیلی، انصراف قالیباف و عدم انصراف هیچ یک این دو نفر.
در این گزارش همه متغیر‌های تاثیرگذار بر تصمیم جبهه انقلاب مورد بررسی قرار گرفته و مشخص شده که هر جریانی درون جبهه انقلاب چگونه به دنبال نگه داشتن کاندیدای مد نظر خود در رقابت‌هاست.
سناریوی اول: انصراف جلیلی
در اکثر نظرسنجی‌های منتشرشده و معتبر، سعید جلیلی بعد از پزشکیان در رتبه دوم محبوبیت قرار گرفته است. اما نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد هیچ یک از کاندیداها بالای ۵۰ درصد محبوبیت ندارند و بنابراین فاکتور تعیین‌کننده، آرای مرددان است. بر اساس آخرین نظرسنجی اعلام شده، بیش از ۳۰ درصد پاسخ‌دهندگان اعلام کرده‌اند که هنوز به نتیجه نرسیده‌اند. این درحالیست که میزان محبوبیت پزشکیان ۲۴.۴ درصد و میزان محبوبیت جلیلی ۲۴ درصد اعلام شده است.
با این حال این احتمال بسیار بالاست که قانع کردن جلیلی به دلیل صدرنشینی در نظرسنجی‌ها در بین کاندیدا‌های اصولگرا، کار ساده‌ای نباشد. از سوی دیگر جبهه انقلاب در ذیل با شعار‌های انقلابی‌گری، ساده‌زیستی و عدالت‌محوری، گروهی از طرفداران را در بین مردم تشکیل داده که آرمان‌های این جریان را در چهره‌ای مانند جلیلی دنبال می‌کنند. انصراف جلیلی به نفع چهره مطلوب جبهه انقلاب در صدر، برای گروه طرفدارانی که هویت خود را در مبارزه با اشرافی‌‌گری، رانت و فساد تعریف کرده‌اند، یک تناقض بزرگ است.
همین دلایل کافیست تا جبهه برای تصمیم‌گیری میان دو چهره با دو هویت متضاد کار پیچیده‌ای در پیش داشته باشد.
سناریوی دوم: انصراف قالیباف
سناریوی دوم انصراف قالیباف به نفع جلیلی است. مرکز وابسته به دانشگاه امام صادق در نظرسنجی خود مدعی شده در صورت انصراف قالیباف به نفع یکی از کاندیداها، ۴۰.۸ درصد آرای او به سبد جلیلی سرازیر می‌شود. هرچند این عدد نسبت به ورودی سبد جلیلی در صورت انصراف قالیباف کمتر است، اما نکته مهمتر، میزان رایی‌ست که به سبد پزشکیان اضافه خواهد شد.
اما صابرین‌نیوز، رسانه نزدیک به نهاد‌های نظامی با جهت‌گیری به نفع قالیباف نقشه ایرانی منتشر کرده و مدعی شده بر اساس داده‌های گوگل ترند، جستجوی کلیدواژه انصراف جلیلی در تمامی استان‌های کشور فراگیر شده و این یعنی مردم در انتظار کناره‌گیری سعید جلیلی‌اند.
سناریوی سوم: عدم انصراف
اگر جبهه انقلاب نتواند سعید جلیلی و بدنه زیرین جریان انقلابی (بسیجی‌هایی که حاضر به رای‌دادن به قالیباف نیستند و چهره‌ای مانند او را برنمی‌تابند) را برای انصراف جلیلی قانع کند، و از طرفی انصراف قالیباف هم به معنای یک‌دوره‌ای شدن انتخابات نباشد، شاید جبهه به این نتیجه برسد که هیچ یک از دو کاندیدای اصلی جبهه به نفع دیگری کناره‌گیری نکنند. به این ترتیب جبهه پی دو دوره‌ای شدن انتخابات میان یکی از کاندیدا‌های مطلوب خود با پزشکیان را به تنش مالیده است و به احتمالا زیاد، نتیجه انتخابات ریاست جمهوری ۱۵ تیرماه مشخص خواهد شد.
اما وضعیت مطلوب جریان اصلاحات کدام است؟
