اقتصاد در قلب مبارزات انتخاباتی ریاستجمهوری ایران قرار دارد
ده روز مانده به انتخابات ریاستجمهوری در ایران، مبارزات انتخاباتی بین شش نامزد رقیب که بر سر راهبرد احیای اقتصاد متاثر از تحریمهای سخت غرب اختلاف نظر دارند داغ شده است.
پیچ نهایی مبارزات انتخاباتی با اولین مناظره از پنج مناظره تلویزیونی بین شش نامزد در عصر دوشنبه آغاز شد.
این امر پس از سپریکردن چند روز آرام ناشی از کمپین انتخاباتی سازماندهیشده عجولانه برای انتخاب جانشین رئیسجمهور ابراهیم رئیسی که در ماه می در یک سقوط هلیکوپتر جان خود را از دست داد، رخ میدهد.
نامزدها در طول چهار ساعت راهحلهای خود برای مقابله با مشکلات اقتصادی که دغدغه اصلی رایدهندگان است و بسیاری از آنها را برای گذران زندگی با مشکل مواجه کرده، به تفصیل ارائه کردند.
حدود ۸۵ میلیون ایرانی با تورم بسیار بالای تا ۴۰ درصد، نرخ بالای بیکاری و کاهش بیسابقه ارزش ریال در برابر دلار مواجه هستند.
با وجود این، دولت نرخ رشد خوب ۵.۷ درصدی را طی دوازده ماه منتهی به مارس تحسین میکند. پیشبینی میشود امسال به لطف افزایش صادرات سوخت، ۸ درصد را ثبت کند.
نامزد انتخاباتی محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای فعلی، در جریان این مناظره گفت: «به کارگران و بازنشستگان قول میدهم که اقتصاد را تقویت کنیم» تا «با تورم مبارزه کنیم و قدرت خریدشان حفظ شود».
در غیاب نظرسنجیها، کارشناسان این نامزد را در کنار سعید جلیلی، مذاکرهکننده اصولگرای سابق پرونده هستهای و مسعود پزشکیان، نماینده مردم تبریز (شمال غرب) و وزیر بهداشت سابق، یکی از سه نامزد احتمالی انتخابات میدانند.
پزشکیان با کاری دشوار برای احیای جنبش اصلاحطلبی روبروست که در سالهای اخیر نفوذ سیاسی خود را از زمان انقلاب اسلامی در سال ۱۹۷۹ از دست داده است.
رفع تحریمها
در انتخابات ریاستجمهوری سال ۱۴۰۰ که ابراهیم رئیسی، کاندیدای جناح اصولگرایان مورد حمایت علی خامنهای، رهبر ایران، به راحتی به پیروزی رسید، هیچ چهره اصلاح گطلب و اعتدالی اجازه حضور در انتخابات را نداشت.
مسعود پزشکیان مورد حمایت شخصیتهای برجسته میانهرو و اصلاحطلب از جمله محمد خاتمی رئیسجمهور سابق (۱۳۷۶-۱۳۸۴) و جواد ظریف وزیر امور خارجه سابق، معمار اصلی توافق هستهای ۲۰۱۵ با قدرتهای بزرگ بینالمللی است.
در این مناظره تلویزیونی، سه نامزد از شش نامزد، از جمله قالیباف و پزشکیان، اولویت برداشتن تحریمهایی را که از زمان خروج یکجانبه آمریکا از توافق هستهای در سال ۲۰۱۸ بر اقتصاد تأثیر گذاشتهاند، در نظر گرفتند.
واشنگتن بهویژه فرآوردههای نفتی و بخشهای هوانوردی و معدن را ممنوع میکند و همچنین از استفاده از دلار در معاملات تجاری با ایران جلوگیری میکند.
کاندیدای اصلاحطلب معتقد بود که «دستیابی به هدف رشد ۸ درصدی» بدون برقراری مجدد روابط عادی اقتصادی «با سایر کشورها» از جمله کشورهای غربی که شرکتهایشان در سالهای اخیر ایران را کاملاً رها کردهاند، غیرممکن است.
امیرحسین قاضیزاده هاشمی، نامزد دیگر، میزان سرمایهگذاری مورد نیاز را به ویژه برای نوسازی بخشهای اصلی تولید نفت و گاز، «۲۵۰ میلیارد دلار» برآورد کرد.
مصطفی پورمحمدی، تنها روحانی کاندیدای انتخابات ریاستجمهوری گفت: به دلیل وجود تحریمها، «انتقالات مالی غیرممکن شده و اقتصاد ما متوقف شده است».
اما برای رقیبش، علیرضا زاکانی، شهردار تهران که وابسته به جریان فوق محافظهکار است، «مشکلات اقتصاد ایران به تحریمهای سخت آمریکا مربوط نمیشود.» او پیشنهاد کرد که «ما باید استقلال کشور را با خلاصشدن از شر دلار از اقتصاد، تقویت کنیم.»
ابراهیم رئیسی در طول سه سال ریاستجمهوری خود، سیاست باز بودن «به شرق» را بهویژه از طریق تقویت روابط اقتصادی با چین و روسیه و احیای روابط با کشورهای عربی به رهبری عربستان سعودی دنبال کرد.
در عین حال روابط با کشورهای غربی به ویژه پس از آغاز جنگ غزه در اکتبر گذشته رو به وخامت گذاشته و تهران خود را به عنوان حامی اصلی جنبش حماس علیه اسرائیل معرفی میکند.