چرا مصریها پول ملی خود را «جنیه» مینامند؟
نام رسمی واحد پول مصر «پوند مصری» است، اما در گفتار روزمره مردم و حتی روی بسیاری از اسکناسها، این واحد پولی با عنوان «الجنیه المصری» شناخته میشود. اما این واژه از کجا آمده است؟
واژه «جنیه» در ظاهر عربی به نظر میرسد، اما ریشه آن برخلاف تصور عمومی از زبان عربی نیست و پیوندی مستقیم با تاریخ تجارت و نفوذ بریتانیا در سه قرن گذشته دارد.
در اوایل قرن نوزدهم و در دوران حکومت محمدعلی پاشا که از سالهای ۱۸۰۵ تا ۱۸۴۸ بر مصر حکم میراند، تلاشهایی برای اصلاح و یکدستسازی نظام پولی این کشور آغاز شد. در همین چارچوب، دولت وقت اقدام به ضرب سکههای طلای تازهای کرد که وزن آنها حدود ۸٫۵ گرم بود و از نظر عیار و ارزش با سکه مشهور بریتانیایی «گینه» شباهت زیادی داشت. سکه گینه که نخستین بار در سال ۱۶۶۳ در انگلیس ضرب شد، در تجارت مدیترانه و خاورمیانه رواج گستردهای داشت و به همین دلیل مردم مصر نیز سکه جدید را با تلفظ مصریشده «جِنْیِه» خطاب میکردند؛ واژهای برگرفته از همان Guinea انگلیسی.
با اشغال مصر توسط بریتانیا در سال ۱۸۸۲ و استقرار نظام جدید پولی مبتنی بر استاندارد طلا، در سال ۱۸۹۸ واحد رسمی پول کشور به «Egyptian Pound» تغییر یافت و هر پوند به عنوان برابر با ۱۰۰ «قِرش» تعریف شد. با وجود این تغییر رسمی، نام عامیانه «جنیه» که از دوره سکههای طلای پیشین باقی مانده بود، همچنان در میان مردم رواج داشت و کمکم در مکاتبات و اسناد نیمهرسمی نیز تثبیت شد.
از دهه ۱۹۶۰ به بعد، بانک مرکزی مصر نیز عبارت «الجنیه المصری» را روی اسکناسها درج کرد و این نام مردمی عملاً جایگزین نام رسمی در کاربرد عمومی شد. اگرچه «پوند» همچنان عنوان رسمی واحد پول مصر است، اما واژه «جنیه» در فرهنگ اقتصادی و زبان مردم به حدی جا افتاده که در بیشتر موقعیتهای روزمره و حتی در معاملات رسمی نیز مورد استفاده قرار میگیرد.
به این ترتیب، «جنیه» واژهای عربیتبار نیست، بلکه یادگار مستقیم سکه گینه بریتانیایی است که بیش از ۱۸۰ سال پیش وارد مصر شد و از آن زمان تاکنون بخشی ثابت از نظام پولی و زبان روزمره این کشور باقی مانده است.
