بحران برق در ایران تشدید می‌شود
در طنزی تکان‌دهنده، بحران برق در تابستان امسال در ایران بدتر می‌شود، صادرکننده انرژی که پس از متحمل‌شدن خسارات هنگفت بخش‌های صنعتی به بخش داخلی هجوم برد.
در طنزی تکان‌دهنده، بحران برق در تابستان امسال در ایران در حال تشدید است، یک صادرکننده انرژی که پس از وارد شدن خسارات هنگفت بخش‌های صنعتی و توقف کار در تعدادی از استان‌ها همزمان با افزایش دما، به بخش داخلی هجوم برد.
پس از احیای بخش انرژی در ایران، بعد از گذشت چند سال از جنگ ایران و عراق (۱۹۸۰-۱۹۸۸)، نسل جدید در این کشور صادرکننده نفت و گاز از قطع برق در بخش داخلی اطلاعی نداشتند، اما این مشکل در سال جاری پس از ظهور آن در سال‌های اخیر بدتر شد.
دولت قبل برای تامین برق شهرک‌های صنعتی برق را قطع می‌کرد، اما افزایش دما در تابستان جاری باعث شد تا قبل از اینکه مجبور به قانونی‌کردن قطع برق شود، برق را در نهادهای دولتی و اداری محدود کند. پس از اینکه مازاد تولید خود را به برخی از کشورهای همسایه صادر کرده بود، برای کاهش مصرف، روزانه چندین ساعت برق خانه‌ها را قطع می‌کند.
آیا بالارفتن دما دلیل قطعی برق است؟
حسنعلی تقی‌زاده رئیس هیئت مدیره سندیکای شرکت‌های تولیدکننده برق با انتقاد از سیاست‌های دولت که سال‌ها سرمایه‌گذاری بخش خصوصی را کاهش داده، از کسری ۱۷ هزار مگاواتی در کشور خبر داد و در عین حال نسبت به عواقب ناشی از آن هشدار داد.
عدم جذب ۲۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری برای مقابله با بحران در طول پنج سال آینده
مصطفی رجبی مشهدی، مدیرعامل شرکت ملی برق، علاوه بر گزارش‌های وزارت نیرو که میانگین مصرف برق در کشور را در سطح بالایی ارزیابی می‌کند، می‌گوید تقاضای مصرف برق در مردادماه امسال شکسته شده است.
علی اکبر محرابیان، وزیر اسبق نیرو، پیش از واگذاری سکان مدیریت این وزارتخانه به جانشین خود، عباس علی‌آبادی، به نوبه خود، افزایش مصرف برق در تابستان جاری در کشورش را تقریباً ۹ درصد نسبت به سال گذشته اعلام کرد. سال گذشته دلیل آن را گرمای حاکم بر کشور دانستند.
علل ناتوانی در تأمین برق
در این میان عبدالرضا داوری، محقق اقتصادی، دلایل متعددی را برای کسری برق در ایران ذکر می‌کند که برخی از آن‌ها ازجمله: افزایش مصرف به دلیل افزایش دما و افزایش تعداد مشترکان این بخش، طبیعی است، اما این دلایل را موقتی می‌داند.
او معتقد است که مشکل اصلی در کاهش سرمایه‌گذاری در بخش تولید برق برای سال‌ها است.
این محقق ایرانی دلیل کاهش سرمایه‌گذاری در نیروگاه‌های تولید برق را تحریم‌ها و فشارهای خارجی بر اقتصاد ملی طی دهه گذشته می‌داند که منجر به کم‌اهمیت‌شدن پروژه‌های نگهداری و احیای نیروگاه‌ها، کاهش راندمان تولید آن‌ها و عدم تمایل به راه‌اندازی پروژه‌های جدیدی که برای پر کردن کسری موجود برنامه‌ریزی کرده بودند، شده است.
داوری با اشاره به اینکه کسری برق در ایران اخیراً به حدود ۲۰ هزار مگاوات رسیده است، تصریح کرد: این درصد نیازمند سرمایه‌گذاری ۲۰ میلیارد دلاری است که باید از سال‌ها قبل به تدریج شروع می‌شد تا از انباشت آن کاسته شود، اما هنوز این اتفاق نیفتاده است.
داوری در خصوص اینکه آیا صادرات برق تهران به عراق به شکاف روزافزون تولید و مصرف برق منجر شده است، می‌گوید: صادرات برق به کشورهای همسایه از جمله عراق بسیار کم بوده و از ۲ درصد کل برق تولیدی کشور فراتر نمی‌رود. در حالیکه درصد اتلاف انرژی در سیستم حمل و نقل و توزیع حدود ۸ درصد آن را تشکیل می‌دهد.
علاوه بر اینکه تعدادی از نیروگاه‌های فرسوده از تولید برق در سال‌های گذشته خارج شده‌اند، خشکسالی که حدود دو دهه است دامنگیر ایران شده، سرعت تولید نیروگاه‌های برق آبی را با مشکل مواجه کرده است.
ضررهای بزرگ
همانند کمبود گاز در فصل زمستان، قطع برق شهرک‌های صنعتی موجب خسارات هنگفتی به بسیاری از کارخانه‌جات در نتیجه کاهش تولید و خسارت‌های وارده به بخش‌های کشاورزی، بهداشتی و خدماتی شد و همچنین قطعی‌های مکرر برق به صنعت لوازم خانگی خسارات سنگینی را وارد کرد.
در همین حال، عطاءالله هاشمی، عضو شورای قیمت‌گذاری و تصویب سیاست‌های یارانه‌ای محصولات کشاورزی، سیاست دولت‌های گذشته را یادآور شد که همواره کشاورزان را به استفاده از برق به‌جای گازوئیل برای برداشت آب از چاه‌ها یادآور می‌شود و تاکید کرد که زیان‌های کشاورزی به‌جای گازوئیل از برق استفاده می‌شود. این بخش در نتیجه قطعی برق روزانه بالغ بر ۴۰۰۰ تریلیون ریال (۹۵ تریلیون دلار) شد و از دولت خواست تا این خسارات را تحمل کند.
حمیدرضا فولادکر، رئیس شورای راهبری بهبود مستمر کسب و کار نیز به نوبه خود از مسئولان ذیربط خواست تا خسارات وارده به کارخانه‌ها در اثر قطع برق شهرک‌های صنعتی را جبران و دولت را ملزم به پرداخت هزینه‌های عوارض بخش صنعتی بر اساس ماده ۲۵ قانون بهبود محیط کسب و کار کنند.
دولت و قیمت‌گذاری
عسکر سرمست محقق اقتصادی نیز معتقد است که میزان خسارات ناشی از قطع برق در بخش‌های مختلف متفاوت است، اما می‌گوید که کارخانه‌های تولید فولاد، مس و آلومینیوم بیشترین آسیب را از بحران برق می‌بینند، در حالی که بخش آموزش به دلیل تعطیلات تابستانی تقریباً تحت تأثیر آن قرار نگرفته است.
سرمست معتقد است بحران انرژی به طور غیرمستقیم باعث کاهش سرمایه‌گذاری در بخش‌های صنعتی می‌شود و اقتصاد ملی را از پروژه‌هایی که به دلیل ترس سرمایه‌گذاران از ضرر احتمالی ناشی از افزایش شکاف بین تولید و مصرف برق روی کاغذ باقی می‌ماند، محروم می‌کند.
وی بر این باور بود که با توجه به اینکه کشور دارای مکان‌های مناسب زیادی برای تولید انرژی بادی است و تقریباً در طول سال از آب و هوای آفتابی برخوردار است، مقابله با بحران برق با کاهش اتلاف انرژی، تنوع‌بخشی به منابع آن و حمایت از انرژی‌های تجدیدپذیر امکان‌پذیر است.
همین سخنران هنگام اشاره به تسلط بخش دولتی بر شبکه تولید برق، نظام قیمت‌گذاری رسمی را چالشی می‌داند که بخش خصوصی را به سرمایه‌گذاری در بخش برق تشویق نمی‌کند و خواهان بهبود مدیریت و کاهش حکمرانی در این بخش است.
