چند نمونه از انواع سردرد که با استفاده از این روش‌ها می‌توانید از شر آن‌ها خلاص شوید
سردردها می‌توانند به اشکال مختلف از قبیل درد مبهم، درد ضربه‌ای در اطراف چشم‌ها یا تپش یک‌طرفه ظاهر شوند، اما در برخی مواقع اکثر ما را تحت تأثیر قرار می‌دهند و برای برخی افراد یک مشکل مزمن هستند.
به طور معمول این ممکن است نتیجه استرس، تأثیر وضعیت بد بدنی، یا کم‌آبی بدن باشد، اما در یک درصد بسیار کوچک از موارد، ممکن است نشانه یک مشکل جدی داخلی باشد.
اگر مرتباً دچار سردرد می‌شوید، پیشنهاد می‌شود که یک دفترچه یادداشت از زمان وقوع آن‌ها داشته باشید، این پیشنهاد را پروفسور پیتر گودزبی، متخصص سردرد و استاد نورولوژی در کالج کینگ لندن، ارائه می‌دهد. «این می‌تواند به شما کمک کند الگوها و علائم کلیدی را شناسایی کنید، به‌ویژه اگر آن‌ها به یک مشکل مداوم تبدیل شوند.»
پس از اینکه متوجه محرک سردرد شدید، انتخاب کردن درمان مناسب آسان‌تر می‌شود و ممکن است لزوماً آخرین داروی موجود (و گران‌تر) موثر نباشد.
در واقع، یک مطالعه جدید از دانشگاه آکسفورد که در مجله BMJ منتشر شده، نشان داده که برخی از داروهای جدیدتر برای میگرن موثرتر از پاراستامول نیستند و استدلال کرده که دسته‌ای از داروهای ارزان‌تر (به نام تریپتان‌ها که هر قرص آن‌ها حدود ۱ پوند هزینه دارند) باید به طور گسترده‌تری در دسترس قرار بگیرند.
ما از پروفسور گودزبی و سایر متخصصان برجسته سردرد خواستیم تا توصیه‌های خود را در مورد نحوه تشخیص نوع سردرد، بهترین روش‌های درمان آن و نکات تخصصی برای رفع سریع آن ارائه دهند.
سردرد شما شبیه به یک نوار تنگ دور سر احساس می‌شود که ممکن است تنشی یا «استرسی» باشد
دکتر فیاض احمد، نورولوژیست مشاور در بیمارستان هال و ایست یورکشایر و سفیر خیریه میگرن تراست در مورد علائم دیگر می‌گوید: «یک سردرد تنشی شبیه به این است که کسی یک نوار دور سرتان بپیچد و آن را محکم بفشارد.»
«این می‌تواند شدید باشد اما معمولاً خفیف و غیر ناتوان‌کننده است و افراد می‌توانند در حالی که یکی از این سردردها را دارند، همچنان به کارهای روزانه خود ادامه دهند.»
حالت تهوع، استفراغ یا حساسیت به نور وجود ندارد، همانطور که ممکن است با میگرن رخ دهد، اما سردردهای تنشی مانند میگرن‌ها، می‌توانند ساعت‌ها طول بکشند. دکتر احمد اضافه می‌کند: «اگر سردردهایتان ۲۴ ساعت در روز و ۷ روز در هفته ادامه دارد، بعید است که سردرد تنشی باشد.»
دکتر احمد می‌گوید علت این است که سردردهای تنشی شایع‌ترین نوع سردرد هستند و بیش از ۹۰ درصد موارد را تشکیل می‌دهند.
«آن‌ها یک محرک خواهند داشت، مانند استرس، که باعث می‌شود عضلات متصل به پری‌کرانیوم، غشای فیبری که سطح جمجمه را پوشش می‌دهد، دچار اسپاسم شوند.»
دکتر احمد می‌گوید: درد می‌تواند در پشت سر، پیشانی و شقیقه‌ها احساس شود.
سردردهای تنشی، همچنین می‌توانند ناشی از هجوم و عدم تعادل هورمونی باشند، مانند افزایش ناگهانی هورمون نورآدرنالین که هنگام استرس آزاد می‌شود، و کم‌آبی که باعث سردردهای کلاسیک ناشی از خماری می‌شود.
دکتر احمد اضافه می‌کند: محرک‌های دیگر شامل وضعیت بدنی نامناسب، کمبود ورزش، نور خورشید شدید، خیره شدن، مشکلات بینایی، و در برخی موارد نخوردن وعده‌های غذایی و برخی بوها هستند. اگرچه این موارد معمولاً بیشتر محرک‌های میگرن هستند.
درمان:
دکتر احمد می‌گوید: «بیشتر سردردهای تنشی می‌توانند با مسکن‌های بدون نسخه، مانند پاراستامول یا ایبوپروفن، درمان شوند، اما من مصرف داروهایی که با کافئین یا کدئین ترکیب شده‌اند را توصیه نمی‌کنم»، زیرا اینها خود باعث سردردهای ناشی از ترک مصرف می‌شوند.
او اضافه می‌کند که استفاده از کمپرس سرد بر روی پیشانی نیز می‌تواند درد را تسکین دهد. دلیل این است که گیرنده‌های درد روی عروق خونی در سر وجود دارند و درد ممکن است زمانی رخ دهد که این عروق گشاد می‌شوند. کمپرس سرد عروق خونی را منقبض می‌کند و درد را کاهش می‌دهد.
دکتر احمد اضافه می‌کند: سرما همچنین تنش عضلانی را کاهش می‌دهد، همانطور که «اعمال گرما در پشت سر» نیز موثر است.
تغییرات سبک زندگی، از جمله یادگیری آرامش و مدیریت استرس، نوشیدن مایعات کافی و انجام ورزش نیز می‌تواند به پیشگیری از سردردهای تنشی کمک کند، زیرا این اقدامات استرسی را که باعث سردرد می‌شود، کاهش می‌دهند.
او اضافه کرد: «برای سردردهای تنشی مزمن، ما ممکن است دوز کمی از داروی ضدافسردگی آمی‌تریپتیلین را به عنوان یک پیشگیری‌کننده تجویز کنیم. این دارو با متوقف کردن آزادسازی نوروترانسمیترهایی [فرستنده‌های شیمیایی] مانند نورآدرنالین و آدرنالین عمل می‌کند که گمان می‌رود در سردرد نقش داشته باشند. بتابلوکر پروپرانول می‌تواند اثر مشابهی داشته باشد.»
سردردی شبیه به درد یک‌طرفه با حالت تهوع یا علائم بینایی، ممکن است میگرن باشد
دکتر بن ترنر، نورولوژیست مشاور در بیمارستان بارتس و رویال لندن NHS تراست و بیمارستان خصوصی لندن بریج، در مورد علائم دیگر این سردرد می‌گوید: «میگرن‌ها معمولاً سردردهای شدیدی هستند که شما را احساس تهوع می‌کنند، اما در اشکال و اندازه‌های مختلفی ظاهر می‌شوند.»
«بهترین امتحان تشخیصی من این است که ببینم آیا سردرد کسی را از کار متوقف می‌کند. با سردرد تنشی می‌توانید به کار ادامه دهید، اما با میگرن تمایل دارید که از کار بیفتید و بخواهید در تاریکی دراز بکشید.»
حدود یک‌سوم از میگرن‌ها علائم «اورا» دارند که شامل حالت تهوع، خستگی، حساسیت به صدا و نور و اختلالات بینایی است که ممکن است پیش از سردرد یا همزمان با آن رخ دهند.
گاهی علائم اورا بدون سردرد رخ می‌دهند که به عنوان «میگرن خاموش» شناخته می‌شود.
دکتر جسیکا بریسکو، پزشک عمومی و متخصص سردرد در مرکز ملی میگرن در لندن، اضافه می‌کند: «میگرن معمولاً سردردی است که همراه با ویژگی دیگری است.»
او اضافه می‌کند: «هرکسی که سردردهای مداوم و مشکل‌ساز دارد که با حرکت، صدا و بوهای خاص مانند بنزین یا عطر بدتر می‌شوند، معمولاً میگرن دارد.»
«میگرن‌ها معمولاً کمتر تشخیص داده می‌شوند زیرا مردم آن‌ها را به عنوان سردرد تلقی کرده و به پزشک مراجعه نمی‌کنند.»
علائم کمتر رایج میگرن‌ها شامل درد شکم، مه‌آلودگی ذهنی، بی‌حسی، گزگز و درد سینوس‌ها می‌باشد.
علت دچار شدن به دومین نوع شایع سردرد:
تخمین زده می‌شود که ۱۱ میلیون نفر در بریتانیا به طور منظم دچار میگرن هستند، و حملات میگرنی روزانه حدود ۱۹۰ هزار نفر را در این کشور تحت تأثیر قرار می‌دهد. احتمالاً به دلیل تأثیر نوسانات هورمونی، میگرن‌ها در زنان بسیار شایع‌تر از مردان هستند.
دکتر بریسکو می‌گوید: «ما به طور کامل علت آن‌ها را نمی‌دانیم، اما فکر می‌کنیم که اعصاب در سر شروع به ایجاد اختلال می‌کنند. می‌دانیم که این روند در مغز میانی شروع می‌شود و به سمت اعصاب محیطی در پشت سر، گردن یا شانه‌ها گسترش می‌یابد. ژن‌ها نیز نقش دارند زیرا سردردها معمولاً در خانواده‌ها شایع هستند.»
درمان:
افرادی که از میگرن رنج می‌برند ممکن است به تغییرات محیطی یا سبک زندگی حساس باشند، بنابراین خوردن غذا، نوشیدن مایعات و خوابیدن در زمان‌های مشخص می‌تواند به عنوان یک اقدام پیشگیرانه مفید باشد.
در ابتدا حملات میگرن را می‌توان به همان روش سردردهای تنشی درمان کرد، اما اگر این روش‌ها مؤثر نباشند، گزینه‌های دیگری وجود دارند. این شامل داروهایی به نام «تریپتان‌ها» است، مانند سوماتریپتان (که بدون نسخه در دسترس است) که بر مغز تأثیر می‌گذارد و بر عملکرد یک فرستنده شیمیایی به نام سروتونین اثر دارد (برخی تحقیقات نشان می‌دهند که سروتونین می‌تواند حملات میگرنی را تحریک کند). تریپتان‌ها از وقوع میگرن جلوگیری نمی‌کنند، اما می‌توانند حمله را متوقف کرده یا علائم را کاهش دهند و باید در اولین علائم شروع میگرن مصرف شوند.
تریپتان‌ها می‌توانند به همراه مسکن‌ها به صورت قرص، تزریق یا اسپری بینی مصرف شوند.
تحقیقات اخیر دانشگاه آکسفورد که مزایای ۱۷ داروی خوراکی مختلف میگرن را مقایسه کرده، نشان داده که چهار نوع تریپتان «الیتریپتان، ریزاتریپتان، سوماتریپتان و زولمی‌تریپتان» مؤثرترین درمان‌های خوراکی برای متوقف کردن درد میگرن هستند.
نتایج این تحقیق که در این ماه در مجله BMJ منتشر شده، بر اساس یافته‌های ۱۳۷ آزمایش از ۱۹۰ هزار نفر است.
با این حال، دکتر کای کنیس، پزشک عمومی و عضو هیئت امنای خیریه The Migraine Trust، می‌گوید: «در حالی که تریپتان‌ها برای برخی بیماران بسیار مؤثر هستند، برای بسیاری از بیماران، چندین تریپتان بی‌اثر بوده، عوارض جانبی غیرقابل تحمل ایجاد کرده یا به دلیل مشکلات پزشکی مانند بیماری‌های قلبی و عروقی منع مصرف دارند.»
او می‌افزاید: «برای افرادی که به تریپتان‌ها پاسخ نمی‌دهند، عوارض جانبی ایجاد می‌کنند یا نمی‌توانند به دلایل پزشکی از تریپتان‌ها استفاده کنند، نباید مانعی برای دریافت درمان‌های نجات‌دهنده جدیدتر وجود داشته باشد به شرطی که دستورالعمل‌ها رعایت شوند.»
داروهای جدیدتر شامل آنتی‌بادی‌های مونوکلونال مرتبط با پپتید ژنی کلسی‌تونین (CGRP) هستند که یک ترکیب شبیه به پروتئین را هدف قرار می‌دهند که تصور می‌شود سیگنال‌های درد را در مغز منتقل می‌کند و باعث التهاب می‌شود که ممکن است درد را تشدید کند. این داروها ممکن است به افرادی که به سایر داروها پاسخ نمی‌دهند و دچار میگرن‌های مزمن هستند، ارائه شود.
این داروها به صورت تزریق یا انفوزیون هر ماه یا هر سه ماه یک‌بار تجویز می‌شوند و باید این کار توسط یک متخصص صورت گیرد.
دکتر جورجیو لامبرو، نورولوژیست مشاور در مرکز سردرد بیمارستان Guy’s and St Thomas و بیمارستان خصوصی London Bridge، توضیح می‌دهد: «این دسته از داروها انقلابی بوده‌اند. آن‌ها در هر دو نوع میگرن مزمن و اپیزودیک مورد بررسی قرار گرفته‌اند و در ۴۰ تا ۶۰ درصد موارد با کاهش قابل توجه علائم کار می‌کنند.»
با این حال، یک فرم جدیدتر از داروهای خوراکی که علیه CGRP عمل می‌کنند به نام «گپانت‌ها» وجود دارد. این داروها به یک گیرنده متصل می‌شوند که اثرات CGRP را مسدود می‌کند.
دکتر احمد می‌گوید: دو نوع از این داروها برای استفاده در NHS تأیید شده‌اند. «ریمی‌گپانت ممکن است برای پیشگیری و درمان حمله تجویز شود و آتوگپانت صرفاً برای پیشگیری است.»
او می‌افزاید: «آن‌ها می‌توانند به افرادی ارائه شوند که در دست‌کم سه درمان خط اول شکست خورده‌اند.»
«سم بوتولینوم نوع A» که به عنوان «بوتاکس» شناخته می‌شود، از سال ۲۰۱۲ در بریتانیا مجوز درمان میگرن را دریافت کرده است. کارشناسان مطمئن نیستند که چگونه کار می‌کند، اما ممکن است به بیمارانی که در سه درمان دارویی شکست خورده‌اند و سردردهای ۱۵ روز در ماه دارند که هشت مورد آن باید میگرن باشد، ارائه شود. تزریقات هر سه ماه یک‌بار انجام می‌شود.
دکتر لامبرو می‌گوید: «مکانیسم دقیق کمک به میگرن به طور کامل درک نشده است.» اما آخرین نظریه‌ها این است که این دارو با مسدود کردن پروتئینی که از انتهای اعصاب آزاد می‌شود و در التهاب و تحریک‌پذیری اعصاب نقش دارد، کار می‌کند.
ممکن است به برخی بیماران «تحریک مغناطیسی ترانس‌کرانیال (TMS)» ارائه شود که در آن بیمار پالس مغناطیسی را با یک دستگاه دستی به پشت سر خود اعمال می‌کند.
درمان:
دکتر لامبرو توضیح می‌دهد: «TMS (تحریک مغناطیسی ترانس‌کرانیال) به پشت مغز و ناحیه قشر بینایی که تصاویر تولید می‌کند و همچنین به هاله‌های میگرن هدف‌گیری می‌شود. بیماران از آن دو تا سه بار در روز برای پیشگیری از میگرن استفاده می‌کنند. این درمان به صورت محدود در NHS موجود است.
سردرد شما مانند یک درد ناگهانی و شدید ظاهر شود که ممکن است سردرد تندرکلاپ یا سردرد ناشی از رابطه جنسی باشد
علائم دیگر: این سردردها ناگهانی و بسیار دردناک هستند و اغلب با فعالیت‌های شدید مانند ورزش یا رابطه جنسی همزمان می‌شوند.
دکتر احمد می‌گوید: درد در عرض یک دقیقه به اوج می‌رسد و مانند این است که با یک چوب کریکت به سرتان زده شده باشد، و پس از آن درد اولیه علائم هاله‌ای مانند حالت تهوع، حساسیت به نور و سفت شدن گردن رخ می‌دهد. آن‌ها معمولاً با فعالیت‌های بدنی مانند رابطه جنسی، بلند کردن وزنه یا دویدن روی تردمیل شروع می‌شوند.
دکتر احمد در مورد علت این نوع سر درد می‌گوید: در حالی که علت به طور کلی ناشناخته است، در یک مورد از هر هشت مورد، ممکن است نشانه‌ای از خونریزی مغزی باشد.
درمان:
او می‌گوید: «اگر این علائم را تجربه کردید، باید فوراً به اورژانس مراجعه کنید. هیچ راهی برای دانستن از روی علائم وجود ندارد، بنابراین شما نیاز به انجام یک سی‌تی اسکن و نمونه‌برداری از مایع نخاعی دارید. سعی نکنید خودتان این را درمان کنید، حتماً چکاپ شوید.
