مگسها چگونه جهان اطراف خود را میبینند؟

مگسها جهان را به گونهای درک میکنند که برای انسان غیرقابل تصور است و پژوهشگران با بررسی این تواناییها امیدوارند راهکارهای تازهای برای کنترل ناقلان بیماری پیدا کنند.
این موجودات کوچک که در نگاه بسیاری تنها مزاحم هستند، با چشمان مرکب خود قادرند حرکات و تغییرات محیطی را با سرعتی بسیار بالاتر از انسان تشخیص دهند.
چشم مرکب مگس شامل هزاران عدسی ریز موسوم به اوماتیدیا است. هر یک از این عدسیها سلولهای حساس به نور دارند و در مجموع، تصویری چندبخشی از محیط برای مگس ایجاد میکنند. به همین دلیل، هرچند مگسها قادر نیستند جزئیات دقیق اجسام را به خوبی انسان ببینند، اما قدرت فوقالعادهای در تشخیص حرکت دارند. انسان در هر ثانیه میتواند بین ۵۰ تا ۹۰ چشمک سریع نور را تشخیص دهد، در حالی که یک مگس قادر است بیش از ۲۰۰ چشمک را در همین بازه زمانی ببیند.
برخی از گونههای مگس حتی ساختارهای ویژهای در چشم دارند. در چشم بعضی از آنها نقطهای وجود دارد که به «نقطه عشق» معروف است و به آنها کمک میکند جفت خود را هنگام پرواز در هوا با دقت بیشتری تعقیب کنند. گونههای شکارچی مگس نیز چشمانی بسیار پیشرفتهتر دارند که امکان شکار دقیق طعمه در آسمان را برایشان فراهم میآورد.
شناخت این شیوه دید برای انسان تنها جنبه علمی ندارد، بلکه کاربردهای عملی هم دارد. در قاره آفریقا، مگس تسه که ناقل بیماری خواب است، با استفاده از تلههایی کنترل میشود که از پارچههای رنگی آغشته به حشرهکش ساخته شدهاند. پژوهشهای تازه نشان دادهاند رنگهایی که بیشترین جذابیت را برای این مگسها دارند، در چشم انسان به شکل بنفش دیده میشوند، در حالی که پیشتر از رنگ آبی برای این کار استفاده میشد.
علاوه بر رنگها، نورهای مصنوعی نیز بر رفتار مگسها تأثیرگذارند. نورپردازی شهری که برای چشم انسان طراحی شده است، میتواند حساسیت بیشتری در مگسها برانگیزد. دانشمندان امیدوارند با شناخت بهتر از درک بصری مگسها، ابزارهای نوینتری برای مقابله با آنها و جلوگیری از گسترش بیماریهایی که منتقل میکنند، طراحی کنند.