پیشرفت علمی: تولید تخمک انسانی از سلولهای پوست برای درمان ناباروری

در آنچه که به عنوان یک پیشرفت علمی توصیف شده است، محققان دانشگاه اورگان موفقیت خود را در تولید تخمک انسانی از سلولهای پوست اعلام کردهاند.
بر اساس نتایج این مطالعه که در مجله Nature Communications منتشر شده است، این تخمکها ممکن است قادر به تشکیل جنینهای انسانی در مراحل اولیه باشند و راههای جدیدی را برای درمان ناباروری باز کنند.
دکتر پائولا آماتو، استاد زنان و زایمان در دانشکده پزشکی دانشگاه و یکی از نویسندگان این مطالعه، گفت: «این تکنیک به میلیونها نفر که به دلیل عدم توانایی در تولید تخمک یا اسپرم از ناباروری رنج میبرند، امید میدهد. در آینده، ممکن است به زوجهای همجنس اجازه دهد فرزندی با امضای ژنتیکی هر دو شریک داشته باشند.»
روشی که توسط تیم تحقیقاتی توسعه داده شده است، مبتنی بر چیزی است که آنها «تقسیم میتوز» مینامند، ترکیبی نوآورانه از دو مکانیسم تقسیم سلولی شناخته شده: میتوز و میوز. میتوز مسئول رشد و تولید مثل سلول است، در حالی که میوز در سلولهای زایا (تخمک و اسپرم) رخ میدهد تا تعداد کروموزومها را به نصف کاهش دهد.
با استفاده از این مکانیسم، محققان توانستند هسته یک سلول پوست را دوباره برنامهریزی کرده و آن را در یک تخمک بدون هسته قرار دهند. وقتی درون تخمک تحریک شد، هسته نیمی از کروموزومهای خود را از دست داد و تخمکی با تعداد صحیح (۲۳ کروموزوم) ایجاد کرد. سپس تخمک از طریق لقاح آزمایشگاهی با اسپرم بارور شد.
این تیم موفق به تولید ۸۲ تخمک عملکردی شد که همگی بارور شدند. با این حال، تنها تعداد کمی (۹٪) از آنها پس از شش روز به مرحله بلاستوسیست رسیدند که یک مرحله حیاتی در IVF است.
پروفسور شوکرات میتالیپوف، مدیر مرکز سلول درمانی و ژن جنینی اورگان و محقق اصلی این مطالعه، توضیح داد: «ما چیزی را که غیرممکن تصور میشد، محقق کردهایم. طبیعت دو روش تقسیم سلولی را به ما ارائه داد و ما روش سومی را اختراع کردیم.»
با این حال، دانشمندان تأکید کردند که این فناوری هنوز در مرحله اثبات مفهوم است و حداقل تا یک دهه، تا زمانی که اثربخشی و ایمنی آن تأیید نشود، برای استفاده بالینی آماده نخواهد بود. اکثر جنینهای تولید شده به طور طبیعی رشد نکردند و مشکلات کروموزومی را نشان دادند، که حتی در تولید مثل طبیعی نیز یک مانع شناخته شده است.
«اگرچه این نتایج نشاندهنده گامی تاریخی به سوی درمان ناباروری از طریق تولید تخمک در آزمایشگاه است، اما کاربرد بالینی آنها هنوز بسیار دور از دسترس است و برای اطمینان از ایمنی و موفقیت، به تحقیقات بیشتری نیاز دارد.»