بازتاب جهانی مذاکرات ایران و آمریکا در رسانه‌ها
مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا پیرامون حل مسائل مرتبط با انرژی هسته‌ای روز شنبه به میزبانی عمان انجام شد که رسانه‌های مهم جهان به حواشی این نشست غیرمستقیم پرداختند و بازتاب گسترده‌ای در سطح جهانی داشت.
نیویورک تایمز در اینباره نوشت: «گفتگو‌های مقدماتی میان مقامات آمریکا و ایران در عمان پیرامون برنامه هسته‌ای تهران، روز شنبه با دست دادن دو طرف پایان یافت و هر دو جانب آن را سازنده توصیف کردند. به گفته مقامات، دور بعدی این مذاکرات هفته آینده آغاز خواهد شد و ممکن است به نخستین مذاکره رو در روی رسمی میان دو کشور منجر شود.
دونالد ترامپ بار‌ها در مورد ایران از لحنی تند استفاده کرده، اما تمایل دارد امتیاز یک توافق را در کارنامه خود ثبت کند. ایران نیز مدعی است دو شرط اصلی‌اش، یعنی تمرکز صرف بر برنامهٔ هسته‌ای و عدم اشاره به برچیده‌شدن کامل تأسیسات یا سیاست منطقه‌ای، رعایت شده است.
یک مقام بلندپایه آمریکایی گفت تمرکز دور نخست بر حفظ کانال گفتگو و جلوگیری از قطع ارتباط بوده است. ویتکاف ایران را الزام نکرد که به‌طور کامل از غنی‌سازی دست بکشد؛ بلکه بر عدم تبدیل اورانیوم موجود به سلاح هسته‌ای تأکید کرد.
مذاکره در اتاق‌های مجزا با واسطه‌گری عمان انجام گرفت و در پایان، ویتکاف و عراقچی لحظاتی با هم دیدار کردند. عراقچی گفت که در مذاکرات برخورد تندی وجود نداشت و هر دو طرف متعهد بودند به توافقی مطلوب برسند. ایران هشدار داده بود که در صورت طرح برچیده‌شدن کامل برنامه هسته‌ای، مذاکرات را ترک خواهد کرد.
فایننشال تایمز نیز نوشت: «استیو ویتکاف، نماینده آمریکا، برای مذاکراتی درباره برنامه هسته‌ای ایران، به عمان سفر کرده است؛ در حالی که دولت ترامپ تهدید می‌کند اگر تهران سرعت پیشرفت هسته‌ای را کاهش ندهد، اقدام نظامی ممکن است.
در چارچوب برجام ۲۰۱۵، ایران مجاز بود تا سطح ۳.۶۷ درصد غنی‌سازی کند و ذخایر اورانیوم را به ۳۰۰ کیلوگرم محدود نگه دارد. اما پس از خروج آمریکا از توافق در دوره اول ریاست‌جمهوری ترامپ و بازگشت تحریم‌ها، ایران سطح غنی‌سازی را تا مرز ۶۰ درصد بالا برده است.
بسیاری از تحلیل‌گران هشدار می‌دهند اگر ایران به‌سرعت نشان ندهد که فعالیت‌هایش را مهار می‌کند، خطر حمله نظامی آمریکا یا اسرائیل بالا می‌رود.
روزنامه گاردین هم یادآور شد: ایران پیش‌تر شرط گذاشته بود که تا وقتی تحریم‌ها برقرار است، مذاکره مستقیم نخواهد داشت. اما مهم‌ترین دغدغه ایران این است که ویتکاف خواهان تعطیلی مطلق غنی‌سازی نشود و مباحث منطقه‌ای و موشکی در این دور مطرح نگردد.
ویتکاف سناریویی شبیه توافق ۲۰۱۵ ترسیم کرده که در آن سطح غنی‌سازی محدود و تحت نظارت آژانس باشد. اما ایران اکنون حجم بالایی اورانیوم ۶۰ درصد در اختیار دارد و خلاص‌شدن از آن چالش جدی خواهد بود.
منابع نزدیک به مذاکره می‌گویند دور بعدی احتمالا با همین الگو (اتاق‌های جداگانه و میانجی‌گری عمان) ادامه می‌یابد. اگر آمریکا برخی از تحریم‌ها را لغو کند یا ایران تعلیق بخشی از فعالیت‌ها را بپذیرد، شاید مذاکرهٔ مستقیم رخ دهد.
آسوشیتد پرس هم به نقل از تلویزیون دولتی ایران خبر داد که ایران و آمریکا هفته آینده مذاکرات بیشتری خواهند داشت. این نخستین دور گفتگوی رسمی از زمان بازگشت ترامپ به کاخ سفید بود.
رسانه‌های ایران اعلام کردند که استیو ویتکوف و عباس عراقچی برای نخستین بار از زمان دولت اوباما به‌شکل مختصر رو در رو صحبت کرده‌اند.
ای‌بی‌سی نیوز هم گفت: وقتی صحبت از درک استراتژی دولت ترامپ می‌شود، شکل و قالب مذاکرات ممکن است به اندازه اصل برگزاری آن‌ها اهمیت نداشته باشد. دورین هورشیک، پژوهشگر پروژه مسائل هسته‌ای در مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی، و بیلی شیف، هماهنگ‌کننده برنامه و دستیار پژوهشی این پروژه، استدلال می‌کنند که رویکرد رئیس‌جمهور در قبال ایران دچار تحول شده است. آن‌ها می‌گویند: «استراتژی ایران در دولت ترامپ از رویکردی در دوره اول ریاست‌جمهوری که بر فشار حداکثری اقتصادی متمرکز بود، به استراتژی‌ای در دوره دوم تغییر یافته که ترکیبی از دیپلماسی، تهدید نظامی و تحریم‌هاست.» به گفته آن‌ها، نقشه فعلی بر «تماس‌های دیپلماتیک، نمایش قدرت نظامی و فشار اقتصادی مستمر» استوار است.
اما نیویورک تایمز در دومین گزارش خود پیرامون این نشست نوشت: الیوت آبرامز (نماینده ویژه ترامپ در امور ایران در دوره اول) می‌گوید ایران و آمریکا می‌توانند مذاکرات را طولانی کنند و اسرائیل را در بلاتکلیفی نگه دارند. اگر توافقی حاصل شود، احتمالاً فراتر از تعهدات برجام ۲۰۱۵ نخواهد بود؛ موضوعی که موجب نارضایتی اسرائیل خواهد شد و شاید برای ترامپ هم کافی نباشد، زیرا او خواهان محدودیت‌های موشکی ایران و نیرو‌های نیابتی‌اش است.
آبرامز پیش‌بینی می‌کند که اسرائیل ممکن است در نهایت حملهٔ نظامی به ایران را آغاز کند، درحالی‌که ترامپ نیرو‌های زیادی در منطقه مستقر کرده، اما نمی‌خواهد وارد جنگ جدیدی شود. به گفتهٔ ترامپ، اگر پای نیروی نظامی وسط بیاید، اسرائیل فرماندهی اوضاع را برعهده خواهد داشت. عراقچی هم هشدار داده ایران دیپلماسی را ترجیح می‌دهد، اما تسلیم نمی‌شود.
