«همای سعادت» یک فرهنگ است، نه افسانه
در افسانه‌ها گفته‌اند که در کشورهای قدیم هرگاه پادشاهی می‌مُرد و جانشین نداشت، همای را به پرواز درمی‌آوردند، بر سر هر کسی که می‌نشست، او را پادشاه می‌کردند.
هما درواقع نوعی از لاشخور یا کرکس است که از استخوان تغذیه می‌کند و از لحاظ جثه، یکی از بزرگ‌ترین پرندگان به شمار می‌رود. قد آن به ۱.۲ متر هم می‌رسد و درازای بال‌های او بین ۲ تا ۳ متر است و حدود ۴.۵ تا ۷ کیلوگرم نیز وزن دارند.
پرنده سعادت اغلب تا ۴۵ سال عمر می‌کند. در حالی که میانگین عمر مفید دیگر کرکس‌های وحشی جهان ۲۱.۴ سال است. مرگ‌های زودتر از موعد این پرنده عموما بدنبال خطرات و حوادث ناشی از طبیعت یا شکار آن‌ها توسط انسان روی می‌دهد.
در گذشته اعتقاد اروپایی‌ها بر این بود که هما نوزادان انسان را می‌خورد، به همین خاطر مردم سعی می‌کردند به هر طریقی شده این کرکس را از بین ببرند. تا جایی که نسل همای سعادت در شرق اروپا رو به انقراض است.
هما بر خلاف دیگر کرکس‌ها، علاقه‌ای به لاشه و گوشت ندارد. به همین خاطر سمت لاشه جسد نمی‌رود. در ابتدا منتظر می‌ماند تا کرکرس‌های دیگر کاملا از گوشت جسد تغذیه کنند و از محل دور شوند، سپس با برداشتن تکه‌ای از استخوان جسد، به ارتفاعات پرواز کرده و پس از خوردکردن آن، درسته می‌بلعد.
بسیاری از کارشناسان به اشتباه باور دارند که این پرنده سال‌هاست که در ایران دیده نشده، اما درواقع هما پرنده‌‌ای است که در ارتفاعات بسیار بالا در مناطق دور افتاده کوهستانی زندگی می‌کند و مشاهده آن برای مردم عادی ممکن نیست.
همای سعادت برخلاف تصور برخی که فکر می‌کنند یک پرنده افسانه‌‌ای است، موجودی واقعی و به نوعی از پرندگان بومی ایران به شمار می‌رود. نام این پرنده ریشه در فرهنگ و ادبیات فارسی داشته و در شاهنامه فردوسی به کرات از او یاد شده است.
در ایران این پرنده را نماد خوشبختی می‌دانستند و اعتقاد بر این بود که این پرنده از فراز خانه هرکس که عبور کند، خوشبختی آن خانه را در برخواهد گرفت.
آخرین همای سعادت حدود دو هفته قبل در پنجشیر افغانستان دیده شد.
