بازسازی چهره اجداد ناشناخته انسان؛ «مرد اژدها» راز دنیسووانها را آشکار کرد
دانشمندان برای اولین بار موفق شدند با بازسازی سهبعدی یک جمجمه ۱۴۶ هزار ساله کشفشده در شهر هاربین چین، چهره واقعی دنیسووانها را بازآفرینی کنند؛ انسانهای اولیهای که تاکنون بیش از هر چیز از طریق شواهد پراکنده ژنتیکی و بقایای استخوانی شناخته میشدند.
این جمجمه که به «مرد اژدها» شهرت یافته، تصویری تازه و ملموس از یکی از مرموزترین شاخههای تکامل انسان ارائه داده است.
پژوهشگران با بررسی دقیق این جمجمه پهن، که دارای ابروهای برجسته و گونههایی مستحکم است، به ترکیبی از ویژگیهای نئاندرتالها و انسانهای مدرن دست یافتند. این ترکیب ظاهری، درک دانشمندان از جایگاه دنیسووانها در درخت تکامل انسان را دقیقتر کرده و تصویری کاملتر از ساختار چهره و جثه این انسانهای باستانی ارائه میدهد.
مطالعات جدید نشان میدهد که جمجمه هاربین به دنیسووانها تعلق دارد و فرضیههای پیشین درباره تعلق آن به گونهای مستقل با نام Homo longi را رد میکند. این نتیجه بر پایه تحلیل جرم دندانها و پروتئینهای باستانی بهدست آمده است؛ بررسیهایی که نشان میدهد حتی بقایای بسیار کوچک بافتهای کهن میتوانند اطلاعات ژنتیکی ارزشمندی را در طول هزاران سال حفظ کنند.
ابعاد بزرگ جمجمه و استخوانبندی محکم آن، حاکی از تنومندی و قدرت بدنی دنیسووانهاست؛ ویژگیای که به گفته پژوهشگران، سازگاری بالای این انسانهای اولیه با محیطهای سرد و دشوار را نشان میدهد. تحلیلهای شیمیایی روی فکها نیز بیانگر آن است که رژیم غذایی دنیسووانها عمدتاً گوشتی بوده و آنها در مناطق سرد و مرتفع زندگی میکردند. برای بقا در این شرایط، ناچار بودند مسافتهای طولانی را برای شکار و تأمین غذا طی کنند و با تغییر فصل، جابهجاییهای گسترده داشته باشند.
یافتهها همچنین تأیید میکند که میراث ژنتیکی دنیسووانها هنوز در انسانهای امروزی وجود دارد. برخی جمعیتهای ملانزی، از جمله ساکنان جزایر پاپوا، درصد قابل توجهی از ژنهای خود را از این انسانهای اولیه به ارث بردهاند. یکی از نمونههای شاخص این انتقال ژنتیکی، نسخهای از ژن EPAS1 است که در مناطق مرتفع تبت به انسانهای مدرن کمک میکند در شرایط کماکسیژن بهتر زنده بمانند.
بازسازی سهبعدی چهره «مرد اژدها» به پژوهشگران امکان داده تا بر پایه دادههای ژنتیکی و ساختار استخوانی، فرضیههای تازهای درباره رفتار اجتماعی، توانایی گفتار، شیوه حرکت و ویژگیهای ظاهری دنیسووانها مطرح کنند. این دادهها نشان میدهد دنیسووانها در گسترهای وسیع از آسیا، از سرمای سیبری تا مناطق گرمتر ملانزی، زندگی میکردند و هر گروه ویژگیهای خاص خود را داشته است.
