قدرتنمایی نظامی چین در حضور رهبران روسیه، ایران و کره شمالی

در روزهای اخیر شی جینپینگ، رئیسجمهور چین، میزبان نشستی در یکی از بنادر مهم کشورش بود که هدف آن نمایش چشمانداز او از «نظم نوین جهانی» عنوان شد.
این ابتکار اما تنها به نشست سیاسی ختم نمیشود و چین اکنون خود را برای برگزاری رژهای بزرگ در خیابان «صلح ابدی» پکن آماده کرده است؛ رژهای که در آن تسلیحات هایپرسونیک، موشکهای هستهای و پهپادهای زیرآبی به نمایش گذاشته خواهد شد و هزاران سرباز از مقابل رهبر چین عبور خواهند کرد.
اهمیت این رژه تنها در نمایش سختافزار نظامی نیست بلکه فهرست مهمانان ویژه نیز پیام سیاسی آشکاری دارد. بیش از ٢٠ رهبر جهان در این مراسم حضور خواهند داشت که در صدر آنان ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه، کیم جونگ اون، رهبر کره شمالی و مسعود پزشکیان، رئیسجمهور ایران قرار دارند. این نخستین بار است که رهبران چهار کشوری که در واشنگتن به عنوان «محور ضدآمریکایی» شناخته میشوند، همزمان در چنین مراسمی حاضر میشوند.
تحلیلگران غربی معتقدند این همنشینی نشانهای روشن از همگرایی قدرتهایی است که در سالهای اخیر بارها در برابر سیاستهای آمریکا قرار گرفتهاند. ایران و کره شمالی به روسیه در جنگ اوکراین کمک تسلیحاتی کردهاند و چین نیز با پشتیبانی اقتصادی و صنعتی از مسکو حمایت کرده است. حضور رئیسجمهور ایران در کنار پوتین و کیم در پکن از نگاه بسیاری اقدامی است که مشروعیتبخشی چین به شبکهای از قدرتهای مخالف نظم آمریکامحور را نشان میدهد.
این نمایش در زمانی حساس برگزار میشود. در شرایطی که تحت ریاستجمهوری دونالد ترامپ سیاست خارجی آمریکا با آشفتگی و جنگ تجاری گسترده روبهروست، چین تلاش دارد خود را به عنوان قدرتی باثبات و جایگزینی معتبر معرفی کند. شی جینپینگ در سخنرانیهای اخیر بر ضرورت رد ذهنیت جنگ سرد، مقابله با زورگویی و اصلاح نظام بینالملل تأکید کرده و وعده کمکهای مالی قابل توجه به کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای داده است.
این رژه همزمان با هشتادمین سالگرد تسلیم ژاپن در جنگ جهانی دوم برگزار میشود. چین و روسیه با بهرهبرداری از این تاریخ میکوشند خود را به عنوان حافظان نظم پس از جنگ معرفی کنند؛ نظمی که به باور آنان در تضاد با ساختاری است که آمریکا و متحدانش بعدها ایجاد کردهاند. آنان بحرانهای امروز از جمله جنگ اوکراین و برنامه هستهای کره شمالی را نتیجه نادیده گرفتن نگرانیهای امنیتی مشروع سایر قدرتها توسط غرب میدانند.
این مراسم به عنوان نمایش قدرت نرم و سخت چین، فرصتی برای پکن است تا جایگاه خود را به عنوان بازیگری تعیینکننده در نظام بینالملل تثبیت کند.