جنبش سبز ایران و رفع حصر خانگی یکی از رهبران آن پس از ۱۵ سال؛ مهدی کروبی کیست؟
مهدی کروبی از نام‌های مهم در تاسیس و تشکیل جمهوری اسلامی است که سرنوشتش با سرنوشت انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۸۸ گره خورد و حصری ۱۵ ساله را رقم زد. حالا در آستانه بهار ۱۴۰۴ این حصر پایان یافته و آزادی او رسماً اعلام شد.
جنبش سبز ایران به سلسلهٔ اقداماتی اطلاق می‌شود که در آن به نتیجهٔ انتخابات دهم ریاست جمهوری ایران، اعتراض شد و معترضین خواهان برکناری محمود احمدی‌نژاد پس از انتخابات شدند.
رنگ سبز ابتدا به عنوان نماد طرفداران میرحسین موسوی انتخاب شد اما پس از انتخابات ۱۳۸۸ ایران و اعتراضات گسترده در واکنش به آن، این رنگ نماد اتحاد و امید کسانی به‌شمار می‌آمد که با انتخاب مجدد احمدی‌نژاد و حتی نظام جمهوری اسلامی مخالف بودند.
میرحسین موسوی، مهدی کروبی و سید محمد خاتمی به عنوان «رهبران جنبش سبز» شناخته شده‌اند. در تاریخ نظام جمهوری اسلامی ایران، این جنبش از انقلاب ۱۳۵۷ به بعد بی‌سابقه بود.
اگرچه بیشتر میرحسین موسوی، مهدی کروبی و تا حدودی محمد خاتمی را رهبران این جنبش می‌خوانند اما خود این افراد از جمله میرحسین موسوی بارها ابراز داشته‌اند که خودشان پیرو جنبش سبز هستند. به‌طور مثال می‌توان شرکت میرحسین موسوی در اوّلین نماز جمعه بعد از انتخابات ۱۳۸۸ به امامت هاشمی رفسنجانی را بنا به خواست هواداران این جنبش دانست.
در ادبیّات هواداران دولت احمدی‌نژاد از میرحسین موسوی و مهدی کروبی با عنوان «سران فتنه» یاد می‌شود. نظرات گوناگونی پیرامون رهبری این جنبش ابراز شده‌است.
به عقیدهٔ بابک داد، مقامات نظام، ابتدا جنبش را به «هدایت اتاق جنگ روانی» ستادهای انتخاباتی نسبت دادند اما بعد از دستگیری فله‌ای ده‌ها فعّال سیاسی، دیدند جنبش هنوز مدیریّت می‌شود و مقتدرانه ادامه دارد! بعد نامزدهای معترض را به عنوان طرّاح و رهبر اعتراضات ملّی، محدود کردند.
عماد بهاور، از اعضای ستاد موسوی گفته است: این جنبش وابسته به رأس خود نبوده و نیست. اگرچه همواره حول یک «رأس فرضی» سامان یافته‌است. بی شک خاتمی و موسوی دو رأس فرضی برای این جنبش در مراحل اولیه و بعدی و البته بهترین، سالم‌ترین و اخلاقی‌ترین گزینه‌ها در بین گزینه‌های ممکن و موجود بوده‌اند.
مهدی کروبی کیست؟
مهدی کروبی از نام‌های مهم در تاسیس و تشکیل جمهوری اسلامی بود و سال‌ها مناصب مهمی در نهاد‌های مختلف نظام از بنیاد شهید تا مجلس داشت. سرنوشت او با سرنوشت انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۸۸ گره خورد و مهمترین بخش زندگی اش یعنی حصری ۱۵ ساله را رقم زد. حالا در آستانه بهار ۱۴۰۴ این حصر پایان یافته و شیخ دیگر محصور نیست.
رویداد ۲۴ نوشت: پایان حصر مهدی کروبی شاید آخرین خبر سال پر خبر ۱۴۰۳ بود. در واپسین روز‌های اسفندماه حسین کروبی فرزند مهدی کروبی به پایگاه خبری جماران اعلام کرد که بر اساس دستور رییس قوه قضاییه حصر او پایان یافته است. کروبی پیش از این تاکید کرده بود که بدون پایان‌یافتن حصر میرحسین موسوی و زهرا رهنورد قبول نمی‌کند شرایطش تغییر کند.
حالا بر اساس گفته‌های حسین کروبی، پدرش در جلسه‌ای با ماموران امنیتی تاکید کرده که راضی به پایان‌یافتن حصرش به تنهایی نیست و آنها نیز به او گفته‌اند که همین روند، برداشته شدن حصر برای میرحسین موسوی و همسرش نیز اجرا خواهد شد.
مهدی کروبی در سه دهه بعد از انقلاب اسلامی یکی از چهره‌هایی بود که می‌شد او را شمایل جمهوری اسلامی دانست؛ از مبارزات قبل از بهمن ۱۳۵۷ تا انتخابات پرماجرای ریاست جمهوری ۱۳۸۸ او در مناصب حکومتی مختلفی از انتصابی تا انتخابی حضور داشت.
مهدی کروبی در ۴ مهر ۱۳۱۶ در الیگودرز به دنیا آمد. پدر وی احمد کروبی از روحانیون و زندانیان سیاسی بود و به پیروی از پدر به تحصیل علوم حوزوی روی آورد.
در سال ۱۳۴۱ با فاطمه کروبی که خود از مبارزان سیاسی پیش از انقلاب و سیاست‌مداران اصلاح‌طلب پس از انقلاب است، ازدواج کرد و حاصل این ازدواج ۴ فرزند به نام‌های محمدحسین متولد ۱۳۴۴ دارای ۳۸ ماه سابقه حضور از سن ۱۵ سالگی در جنگ ایران و عراق و حضور در عملیات‌هایی، چون فتح‌المبین، بیت‌المقدس و والفجر و دارای لیسانس حقوق، محمدتقی متولد ۱۳۴۶ دارای دکترای حقوق بین‌الملل (وی در جنگ ۸ ساله ایران و عراق یک پای خود را بر اثر برخورد با مین از دست داد)، علی متولد ۱۳۵۱ دارای تحصیلات حوزوی و یاسر متولد ۱۳۵۷ است.
کروبی در سال ۱۳۴۲ در رشته فقه و حقوق اسلامی در دانشکده الهیات دانشگاه تهران پذیرفته شد. به دلیل دستگیری‌های مکرر و نیز زندگی مخفیانه در برخی سال‌های در فاصله ۱۳۴۲ تا ۱۳۵۱ اخذ لیسانس بیش از ۸ سال به طول انجامید.
کروبی در حوزه علمیه قم شاگرد حسینعلی منتظری و خمینی بود و مدرک لیسانس فقه و حقوق اسلامی را هم از دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران دریافت کرد. او نخستین اجازه اجتهاد خود را از یوسف صانعی گرفت.
کروبی پس از دستگیری و تبعید خمینی در سال ۱۳۴۲ در انتشار نامه‌های سرگشاده خمینی به مقامات رسمی کشور و تبلیغ تفکرات وی در بین مردم بسیار فعال بود و در طول سال‌های ۱۳۴۲ تا ۱۳۵۷ بارها دستگیرشده و چندین سال را در زندان (از جمله سه زندان معروف تهران قزل قلعه، اوین و قصر) گذراند. وی در طی این سال‌ها جمعاً ۹ بار دستگیر و به نقاط مختلف ایران مانند گنبد کاووس تبعید شد.
کروبی با پیروزی انقلاب در سال ۱۳۵۸ در اولین دوره مجلس شورای اسلامی به نمایندگی از زادگاهش الیگودرز وارد مجلس شده و در همین سال به دستور خمینی بنیاد شهید انقلاب اسلامی و کمیته امداد امام خمینی را تأسیس کرد.
کروبی از حامیان اصلی تظاهرات جنبش سبز پس از اعتراضات به نتایج انتخابات بود و در تظاهرات‌هایی نظیر ۲۵ خرداد، تظاهرات مسجد قبا در ۸ تیر ماه، نماز جمعه ۲۶ تیر ماه، مراسم بزرگداشت کشته شدگان جنبش سبز در ۸ مرداد ماه، تظاهرات روز قدس، تظاهرات ۱۳ آبان ماه و تظاهرات ۲۲ بهمن در حمایت از جنبش سبز حضور پیدا کرد. او همچنین مدعی شکنجه بازداشت شدگان حوادث بعد از انتخابات ۸۸ بود و به چهره‌ای که برای نخستین بار اد‌های تجاوز به زندانیان را طرح کرد، شناخته می‌شود.
کروبی هم جنین پس از اعتراض‌ها به نتایج انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۸۸ به همراه عبدالکریم سروش، در فهرست مجله فارن پالیسی در بین ۱۰۰ چهره اندیشمند و تأثیرگذار در سال ۲۰۱۰ میلادی قرار گرفت.
پس از اعتراضات ۲۵ بهمن ۱۳۸۹ و در خواست مشترک مهدی کروبی و میرحسین موسوی، برای حضور هواداران جنبش اعتراضی در تظاهرات ۲۵ بهمن ۱۳۸۹ در حمایت از قیام مردم مصر و تونس، ۲۳۳ نماینده مجلس شورای اسلامی پس از نطق علی لاریجانی علیه میرحسین موسوی و مهدی کروبی و مفسد فی‌الارض خواندن آنها، در مقابل جایگاه هیئت رئیسه مجلس تجمع کردند و با سر دادن شعار‌هایی نظیر «مرگ بر موسوی، کروبی و خاتمی» و «موسوی و کروبی اعدام باید گردند» خواستار اعدام موسوی و کروبی شدند. بعد از این ماجرا کروبی بار دیگر آمادگی خود را برای محاکمه در یک دادگاه علنی اعلام کرد.
اسفند ۱۳۸۹ آغاز حصر مهدی کروبی بود. او در این ایام در انتخابات‌ها کنش گری فعال داشت و در سال ۱۳۹۲ از حسن روحانی نیز حمایت کرد. رویکرد کروبی در طی بیش از یک دهه گذشته تغییر کرد و برخلاف میرحسین موسوی او همواره مردم را به حضور در انتخابات دعوت کرد و در سال ۱۴۰۳ شرکت کرد و به مسعود پزشکیان رای داد.
فرزندش حسین کروبی در ۲۷ اسفند ۱۴۰۳ اعلام کرد که حصر پدرش روز قبل بر اساس دستور غلامحسین محسنی اژه‌ای، رئیس قوه قضاییه، پایان یافته است و «به لحاظ مسائل امنیتی و حفاظتی» تا ۲۰ فروردین مأموران در محل اقامت پدرش حضور دارند. حسین کروبی، گفته که «وساطت» محسنی اژه‌ای توانسته نظر خامنه‌ای را جلب کند. او در ادامه گفت مسئولان به پدرش گفته‌اند طی چند ماه آینده موسوی و همسرش زهرا رهنورد هم رفع حصر خواهند شد. پایان حصر کروبی با استقبال شماری از فعالان سیاسی همراه بود. بسیاری آن را گامی در راستای شعار وفاق دولت چهاردهم تعبیر کردند.
