گزارش تحلیلی | «جنگ در سایه» میان ایران و اسرائیل وارد مرحله جدیدی شد
در میان تمام تنشهای جاری در خاورمیانه، به نظر میرسد «جنگ در سایه» میان ایران و اسرائیل بیش از دیگر درگیریها آمادگی تبدیل به یک نبرد تمامعیار را داشته باشد.
مقامات ایرانی هر چند وقت یک بار خواستار «نابودی اسرائیل» میشوند. در این بین، گزارشها درباره تلاش این کشور برای دستیابی به سلاح هستهای باعث شده این تهدیدها برای کشورهای غربی جدیتر به نظر برسد.
اسرائیل نیز که گمان میرود دارای سلاحهای هستهای باشد متعهد شده است تمام تلاش خود را برای جلوگیری از دستیابی ایران به چنین سلاحهایی انجام دهد.
جنگ در سایه
سالهاست که دو طرف درگیر تقابلی شدهاند که به نظر میرسد یک «جنگ در سایه» است و در زمین، هوا و دریاها به یکدیگر حمله میکنند، اما بیصدا و گاهی از طریق نیروهای نیابتی.
با این حال، تهران و تلآویو عمدتاً موافق اجتناب از رویاروییهایی هستند که سطح تنش را به یک جنگ همهجانبه ارتقا میدهد و در عوض ترجیح میدهند از سیاست «انکار» پیروی کنند.
اخیراً رویاروییها به ویژه با حملهای که در اوایل هفته جاری یک مجتمع نظامی-صنعتی ایران در اصفهان را هدف قرار داد، بیشتر نمایان شده است.
دو روزنامه آمریکایی نوشتند که اسرائیل پشت این حمله بوده است.
آژانس آمریکایی بلومبرگ چندین پرسش و پاسخ را در رابطه با «جنگ در سایه بین دو طرف بررسی کرده است.
در اصفهان چه گذشت؟
بر اساس گزارش رسمی ایران، یکی از مجتمعهای صنایع دفاعی وزارت دفاع در اصفهان، شامگاه شنبه با استفاده از ریزپرنده مورد حملهای نافرجام قرار گرفت.
نیویورک تایمز گزارش داد اسرائیل این حمله را از طریق هواپیماهای بدون سرنشین انجام داده و منجر به انفجاری مهیب در مرکز شهر اصفهان شد.
کانال ۱۲ اسرائیل گزارش داد این حمله یک مرکز تولید پهپاد «شاهد ۱۳۶» را هدف قرار داده است.
جنگ سایه بین دو طرف از چه زمانی آغاز شد؟
لبنان قدیمیترین جبهه در نبرد غیرمستقیم ایران و اسرائیل بود که پس از تهاجم اسرائیل به لبنان در سال ۱۹۸۲، یک گروه مسلح شیعی شروع به حمله به نیروهای اسرائیلی کرد. این گروه بعدها به نام حزبالله شناخته شد و به عامل سپاه پاسداران ایران در لبنان بدل گردید.
اسرائیل میگوید از زمان جنگ بین حزبالله و اسرائیل در سال ۲۰۰۶، این گروه شروع به ساخت زرادخانه عظیمی از راکتها و موشکها در امتداد مرز دو کشور کرده است.
همچنین گزارشهایی از حملات مکرر اسرائیل به خط تدارکات موشکی این گروه مسلح در داخل مرزهای لبنان منتشر شده است.
پس از آغاز جنگ داخلی در سوریه در سال ۲۰۱۱، نبرد جدیدی بین تهران و تل آویو آغاز شد.
در سوریه چه گذشت؟
در طول سالهای جنگ سوریه، ایران حضور نظامی فزایندهای در این کشور ایجاد کرد که به کمک دولتش آمد و آموخت که از حضور خود در آنجا برای تسهیل انتقال ابزارهای جنگی به حزبالله از طریق خاک سوریه و عراق استفاده کند.
اسرائیل برای توقف جریان این سلاحها و مقابله با حضور فزاینده ایران در مرزهای شمالی خود، حملاتی را در سوریه علیه اهداف مرتبط با ایران انجام داد.
در دریا چطور؟
در سال ۲۰۱۹، حملات دریایی متقابل ایران و اسرائیل آغاز شد، اما دو طرف مسئولیت هیچ یک از این حملات را که به کشتیهای مرتبط با یکدیگر اصابت کرد، بر عهده نگرفتند.
باور عمومی بر این است که تلآویو و تهران آن حملات را انجام دادهاند؛ البته این حملات به استثنای حمله تابستان ۲۰۲۱ به یک کشتی اسرائیلی تقریباً تلفات جانی نداشته است.
در آن حمله که با یک پهپاد در خلیج عمان انجام شد و مقامات آمریکایی آن را به ایران مرتبط دانستند، دو ملوان انگلیسی و رومانیایی در یک کشتی متعلق به اسرائیل کشته شدند.
در مورد حملات داخل دو کشور چطور؟
ایران به اکثریت قریب به اتفاق حملات اسرائیل که زیرساختهایش را در سوریه هدف قرار میداد پاسخی نداد، اما در سال ۲۰۱۸ رگبار موشکی را به سمت مواضع اسرائیل در بلندیهای جولان اشغالی پرتاب کرد تا قدرت خود را به تلآویو نشان دهد.
از سوی دیگر گمان میرود ترور دانشمندان هستهای ایران از سال ۲۰۱۰ تا کنون و چندین حمله به سایتهای هستهای داخل ایران کار اسرائیل باشد.
در سال ۲۰۲۱، ایران اسرائیل را عامل انفجاری دانست که در تاسیسات هستهای نطنز رخ داد و وعده انتقام داد؛ با این حال تلآویو در این زمینه سکوت کرد.
آیا جنگ تمامعیار ممکن است؟
بزرگترین خطر مرتبط با ایران حول محور برنامه هستهای آن است. رهبران ایران علناً میگویند کشورشان برنامهای برای تولید سلاح اتمی ندارد، اما تلآویو میگوید به اسنادی از ایران دست یافته است که خلاف آن را نشان میدهد.
مقامات اسرائیلی تلویحاً میگویند اگر ایران در آستانه دستیابی به تسلیحات هستهای باشد، با استفاده از نیروی هوایی به ایران حمله خواهد کرد، همانطور که در سال ۱۹۸۱ به عراق و در سال ۲۰۰۷ به سوریه حمله کرد.