اسناد فاش می‌کنند: چگونه «طرح مارشال» ایران در سوریه شکست خورد؟
اسناد به دست آمده از سفارت ایران در دمشق نشان می‌دهد تهران «نقشه بزرگی» برای سوریه تهیه کرده بود که از «طرح مارشال» الهام گرفته شده؛ طرحی که ایالات متحده پس از جنگ جهانی دوم در اروپا اجرا کرد و منجر به تشدید کنترل واشنگتن بر این قاره شد.
ایران قصد داشت با بازسازی سوریه جنگ‌زده، از میلیاردها دلاری که ایالات متحده پس از جنگ جهانی دوم صرف بازسازی اروپا کرد، تقلید کند.
طرح ۳۳ صفحه‌ای ایران بارها به طرح مارشال آمریکا اشاره می‌کند و موفقیت آمریکا در «وابسته کردن اروپا به آمریکا» از طریق «ایجاد وابستگی اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی» را توصیف می‌کند.
خبرنگاران رویترز این سند را که تاریخ آن به ماه می ۲۰۲۲ برمی‌گردد، پس از غارت سفارت تهران در دمشق در دسامبر گذشته پیدا کردند، اما جزئیات آن روز پنجشنبه منتشر شد.
این طرح توسط یک واحد ایرانی متخصص در سیاست‌های اقتصادی مستقر در سوریه تهیه شده بود و این سند در میان صدها سندی بود که در آنجا و در سایر نقاط پایتخت، از جمله نامه‌ها، قراردادها و طرح‌های زیرساختی، یافت شد.
این اسناد نشان داد که چگونه ایران قصد داشت میلیاردها دلاری را که برای نجات بشار اسد، رئیس جمهور سابق، در طول جنگ طولانی هزینه کرده بود، پس بگیرد.
این سند همچنین شامل چشم‌اندازی برای ایجاد یک امپراتوری اقتصادی و تقویت نفوذ ایران در سوریه بود، چشم‌اندازی که پس از به قدرت رسیدن جناح‌های مخالف در دسامبر گذشته، از هم پاشید. این امر منجر به فرار اسد و خروج گروه‌های مسلح تحت حمایت تهران و شرکت‌های ایرانی از سوریه شد، در حالی که سفارت ایران در دمشق غارت شد.
به گزارش رویترز، تهران ۴۱۱ میلیون یورو در یک نیروگاه برق در لاذقیه سرمایه‌گذاری کرد، اما ساخت‌وساز متعاقباً متوقف شد.
تهران همچنین یک پروژه استخراج نفت در صحرای شرقی را رها کرد و یک پل راه‌آهن ۲۶ میلیون دلاری در یک حمله هوایی فرو ریخت و هنوز تعمیر نشده است.
اسناد نشان می‌دهد که تقریباً ۴۰ پروژه وجود دارد که تنها بخش کوچکی از کل سرمایه‌گذاری‌های ایران را تشکیل می‌دهد. با این حال، بدهی‌های سوریه به شرکت‌های ایرانی در پایان جنگ حداقل به ۱۷۸ میلیون دلار رسید، در حالی که نمایندگان سابق ایران بدهی دولت اسد به تهران را بیش از ۳۰ میلیارد دلار تخمین زده بودند.
خبرنگاران رویترز اسنادی از نهادهای فرهنگی، اقتصادی و دیپلماتیک ایران در سوریه پیدا کردند، از نزدیک به ۲۰۰۰ سند عکس گرفتند و از تکنیک‌های هوش مصنوعی برای تحلیل آن‌ها استفاده کردند.
عباس اکبری، مدیر سازندگی سپاه، مسئول اجرای طرح‌های اقتصادی بود. او در مارس ۲۰۲۲ به عنوان رئیس مرکز توسعه روابط اقتصادی ایران و سوریه منصوب شد و تیمی وابسته به او مطالعه‌ای را با الهام از طرح مارشال تهیه کردند.
اکبری برای امور لجستیکی به سپاه پاسداران متکی بود و نامه‌هایی با امضای او در محوطه غارت‌شده سفارت پیدا شد که جزئیات پروژه‌ها و بودجه‌های پرداخت‌شده را شرح می‌داد.
