«خطر» در مجاورت «کیک زرد»؛ برجسته‌ترین سایت‌های هسته‌ای ایران
تشدید تنش بین ایران و اسرائیل توجه را به تاسیسات ایران که مدت‌ها از نگرانی‌های تنش‌زای بین دو کشور بوده، معطوف کرده است.
امروز جمعه صدای انفجارهایی در ایران شنیده شد که گزارش رسانه‌ها می‌گویند که این انفجارها ناشی از حمله اسرائیل بوده است، در حالی که هیچ‌یک از این دو کشور تایید رسمی نکرده‌اند، هرچند مقامات آمریکایی تایید کرده‌اند که تل‌آویو حمله‌ای را در داخل ایران انجام داده است.
اورشلیم پست نوشت اسرائیل با هدف قرار دادن مکانی نزدیک سایت هسته‌ای به جمهوری اسلامی پیام فرستاد.
اورشلیم‌پست به نقل از منابع خود گزارش داد که هدف قرار گرفتن مکانی در نزدیکی تاسیسات هسته‌ای در اصفهان، پیامی از سوی اسرائیل به تهران با این مضمون است که ما توانایی هدف گرفتن اهداف مورد نظر در خاک ایران را داریم. این روزنامه اسرائیلی انفجارهای صبح جمعه در اصفهان را پیامی شفاف به ایران توصیف کرد.
صحبت در مورد این حملات در سایه انتظار پاسخ تل‌آویو به حمله بی‌سابقه‌ای که ایران در اوایل هفته جاری با موشک و پهپاد به اسرائیل انجام داد، بود. این حمله در پاسخ به هدف قرار دادن کنسولگری ایران در دمشق از سوی اسراییل، انجام شد که تعدادی کشته و مجروح از جمله مقامات سپاه پاسداران بر جای گذاشت.
در چارچوب این تشدید، العین نیوز نگاهی دقیق به برجسته‌ترین سایت‌های هسته‌ای ایران دارد که به چهار شاخه اصلی تقسیم می‌شوند:
- راکتورهای هسته‌ای
- مراکز تحقیقاتی
- سایت‌های غنی‌سازی
- معادن اورانیوم
نطنز؛ اعصاب هسته‌ای ایران
تاسیسات نطنز که در مرکز ایران و در نزدیکی شهری به همین نام قرار دارد و به دلیل مزارع فراوان زعفران شهرت دارد، یکی از مهمترین تاسیسات هسته‌ای محسوب می‌شود که این کشور برای غنی‌سازی اورانیوم به عنوان بخشی از برنامه هسته‌ای خود به آن متکی است.
این تأسیسات که ایران در فوریه ۲۰۰۳ به وجود آن اعتراف کرد، شامل سه ساختمان زیرزمینی در مساحتی حدود ۱۰۰ هزار کیلومتر مربع است.
در حالی که حداقل ۱۷۰۰۰ سانتریفیوژ از انواع مختلف با هدف غنی‌سازی اورانیوم با غنای پایین برای تولید سوخت در نیروگاه‌های هسته‌ای استفاده می‌شود و تولید اورانیوم با غنای بالا مورد نیاز برای ساخت سلاح‌های هسته‌ای فعال هستند.
افتتاح این تاسیسات در ۱۵۵ مایلی جنوب پایتخت تهران به آغاز هزاره کنونی به ویژه سال ۱۳۷۹ برمی‌گردد و تنها پس از دو سال، اولین مراحل نصب سانتریفیوژها در سال ۱۳۸۱ آغاز شد.
گزارش‌های قبلی حاکی از آن است که بخشی از تاسیسات در زیر زمین در عمق حدود ۸ متری قرار دارد و تا عمق بیش از ۳۰ متری گسترش می‌یابد.
نطنز شامل یک واحد تغذیه مورد استفاده در عملیات غنی‌سازی اورانیوم، یک سالن سانتریفیوژ، یک واحد تولید و یک اتاق کنترل است.
نیروگاه هسته‌ای بوشهر
راکتور بوشهر که در جنوب ایران قرار دارد، اولین نیروگاه هسته‌ای ایران محسوب می‌شود.
این راکتور برای تولید آب سبک استفاده می‌شود و همچنین می‌تواند پلوتونیوم ضعیف‌شده تولید کند که برای اهداف هسته‌ای استفاده می‌شود.
فردو؛ غنی‌سازی اورانیوم شکافت‌پذیر
ساخت سایت فردو، واقع در منطقه‌ای بین تهران و قم (مرکز)، توسط ایران در ۲۱ سپتامبر ۲۰۰۹ به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی فاش شد.
به گزارش وب‌سایت ایران، این سایت در عمق ۸۰ متری زیر یک هرم کوهی حاوی سنگ‌های جامد ساخته شده است.
ایران فعالیت خود را در ژانویه ۲۰۱۴ بر اساس توافق هسته‌ای با قدرت‌های بزرگ به حالت تعلیق درآورد و در آگوست ۲۰۱۶ از استقرار سامانه «اس ۳۰۰» روسی در اطراف ایستگاه برای تأمین امنیت آن خبر داد.
گاشین؛ یک معدن اورانیوم
در دسامبر ۲۰۱۰، ایران اعلام کرد که اولین کنسانتره سنگ معدن اورانیوم یا کیک زرد خود را به کارخانه‌ای تحویل داده که می‌تواند آن را برای غنی‌سازی آماده کند.
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی می‌گوید شواهد نشان می‌دهند که معدن گاشین، واقع در نزدیکی بندرعباس، در ابتدا به عنوان منبع اورانیوم برای برنامه هسته‌ای نظامی مورد استفاده قرار گرفته است.
گمان می‌رود که کیک زرد که در دهه ۱۹۷۰ از آفریقای جنوبی وارد شده بود، در ایران تمام شده است.
اما از زمان گاشین، دو معدن اورانیوم دیگر در ساغند در مرکز ایران و یک کارخانه تولید کیک زرد در اردکان افتتاح کرده است.
در ژانویه ۲۰۱۴، بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای اولین بار از سال ۲۰۰۵ اجازه بازدید از معدن گاشین را پیدا کردند.
اصفهان؛ فرآوری اورانیوم
در سال ۲۰۰۶، ایران شروع به بهره‌برداری از تأسیسات فرآوری اورانیوم در مرکز تحقیقات هسته‌ای خود در اصفهان کرد تا «کیک زرد» را به سه شکل تبدیل کند:
گاز هگزا فلوراید - مورد استفاده در فرآیندهای غنی‌سازی
اکسید اورانیوم - برای سوخت راکتورها استفاده می‌شود
فلز - در برخی از انواع عناصر سوخت و همچنین در هسته‌های بمب هسته‌ای استفاده می‌شود
مجموعه اصفهان شامل چهار راکتور کوچک تحقیقاتی هسته‌ای، یک مرکز غنی‌سازی اورانیوم و یک مرکز فناوری هسته‌ای است.
بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در نوامبر ۲۰۱۳ اجازه بازدید از این سایت را پیدا کردند.
سایت نظامی پارچین
مجموعه پارچین واقع در جنوب تهران به تحقیق، توسعه و تولید مهمات، موشک و مواد منفجره اختصاص دارد.
در سال ۲۰۰۵، دو بار به بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اجازه دسترسی به بخش‌هایی از پارچین داده شد و توانستند چندین نمونه زیست‌محیطی بگیرند.
گزارشی در سال ۲۰۰۶ اشاره کرد که آن‌ها «هیچ فعالیت غیرعادی را در ساختمان‌های بازدیدشده مشاهده نکردند، و نتایج تجزیه و تحلیل نمونه‌های محیطی وجود مواد هسته‌ای را نشان نداد.»
اما تردیدها در مورد پارچین همچنان ادامه داشت و آژانس، بارها به دنبال بازدید مجدد از این تاسیسات بود.
پس از درخواست دسترسی در اواخر سال ۲۰۱۱، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به محوطه‌سازی گسترده، تخریب، و ساخت و سازهای جدید در این سایت اشاره کرد و در فوریه ۲۰۱۲ بازرسان از این محل دور شدند.
آژانس بعداً شکایت کرد که نتوانسته است «ضمانت‌های معتبری در مورد نبود مواد و فعالیت‌های هسته‌ای اعلام‌نشده در ایران ارائه کند» و همچنان «نگرانی‌های جدی در مورد ابعاد نظامی احتمالی برنامه هسته‌ای ایران» دارد.
نیروگاه آب سنگین اراک
این راکتور (غرب) که بزرگترین نیروگاه هسته‌ای ایران به شمار می‌رود، برای تحقیقات آب سنگین ساخته شده است.
می‌تواند پلوتونیوم را برای ایران فراهم کند که از نظر تئوری به تهران توانایی ساخت تسلیحات هسته‌ای را نیز می‌دهد.
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در حال بازرسی از سایتی است که مانعی در مذاکرات بین تهران و قدرت‌های غربی بود و پیش از دستیابی به توافق در سال ۲۰۱۵ برچیده‌شدن آن را شرط کردند.
ایران همیشه جاه طلبی‌های خود برای توسعه توانایی تولید تسلیحات هسته‌ای را رد کرده و تاکید می کند که فعالیت هایش برای اهداف صلح آمیز است.
