پاپ فرانسیس؛ از دیدار با روحانی تا انتقاد از وضعیت حقوق بشر ایران
پاپ فرانسیس، رهبر فقید کاتولیک‌های جهان، در دوره زمامت خود بارها درباره مسائل خاورمیانه از جمله ایران، حکومت جمهوری اسلامی و وضعیت حقوق بشر در این کشور موضع‌گیری کرده بود.
نخستین دیدار رسمی او با مقام‌های ایرانی در بهمن ۱۳۹۴ و طی سفر حسن روحانی به واتیکان انجام شد. طبق گزارش‌ها، پاپ در این دیدار از روحانی خواست برای پایان تروریسم و افراط‌گرایی در خاورمیانه تلاش کند و از توافق هسته‌ای برجام نیز استقبال کرد.
اما این تعاملات دیپلماتیک، مانع از آن نشد که پاپ فرانسیس در بزنگاه‌های مهم، نسبت به سیاست‌های جمهوری اسلامی انتقاد نکند. او پس از کشته شدن قاسم سلیمانی در دی ۱۳۹۸ و حمله تلافی‌جویانه ایران به پایگاه‌های آمریکا در عراق، خواستار خویشتن‌داری و دوری از جنگ شد و گفت: «جنگ تنها مرگ و تباهی به همراه دارد.»
در اسفند ۱۳۹۹، سفر تاریخی او به نجف و دیدار با علی سیستانی، مرجع پرنفوذ شیعیان، توجه بسیاری را به خود جلب کرد. این دیدار در رسانه‌های رسمی جمهوری اسلامی بازتابی نداشت، اما در فضای عمومی نشانه‌ای از گفت‌وگوی بین‌ادیان تلقی شد.
پاپ همچنین در دی ۱۴۰۱ به‌شدت اعدام معترضان ایرانی را محکوم کرد و گفت مجازات اعدام بازدارنده نیست و تنها عطش انتقام را افزایش می‌دهد. این سخنان، صریح‌ترین انتقاد رهبر کاتولیک‌ها از جمهوری اسلامی در جریان اعتراضات «زن، زندگی، آزادی» بود.
در سال‌های پایانی عمر خود، پاپ بارها خواهان آتش‌بس در غزه شد. جمهوری اسلامی نیز با بهره‌گیری از این موضع، تلاش کرد خود را هم‌راستا با واتیکان نشان دهد. مقام‌هایی چون ابراهیم رئیسی و مسعود پزشکیان از پاپ برای حمایت از فلسطینی‌ها قدردانی کردند.
با وجود تمام اختلاف‌ها، محور فلسطین و جنگ غزه، به نقطه‌ای برای هم‌سخنی میان واتیکان و تهران تبدیل شد؛ اگرچه سفر پاپ فرانسیس به کشورهای همسایه ایران، اما نه به خود ایران، همچنان پرسشی بی‌پاسخ باقی ماند.
