راز جهش قیمت دلار در ایران و ورود به کانال ۱۱۳ هزار تومان چه بود؟
دلار که از اواسط مهرماه وارد دوره‌ای نسبتاً آرام شده بود، در هفته گذشته ناگهان از این سکون خارج شد و بار دیگر به سمت ثبت رکوردهای تازه حرکت کرد؛ جهشی که از ۲۰ آبان آغاز شد و نرخ ارز را از محدوده ۱۰۷ تا ۱۰۸ هزار تومان به کانال ۱۱۲ تا ۱۱۳ هزار تومان رساند.
این رشد حدوداً ۵۰۰۰ تومانی، بسیاری از معامله‌گران و مردم را واداشته تا به دنبال عوامل اثرگذار بر آن بگردند.
بر اساس گزارش‌ها، بازار آزاد ارز از ۲۴ مهر تا ۲۰ آبان ۱۴۰۴ تقریباً یک ماه در آرامش بود و دلار در بازه ۱۰۷ تا ۱۰۸ هزار تومان نوسان می‌کرد. این ثبات پس از ثبت رکورد تاریخی ۱۱۷ هزار و ۸۶۰ تومان در اوایل مهر، برای فعالان بازار غیرمنتظره بود اما از ۲۰ آبان شرایط تغییر کرد. دلار با عبور ناگهانی از ۱۰۸ هزار تومان، طی چند ساعت به کانال ۱۱۲ تا ۱۱۳ هزار تومان وارد شد و انتظارات جدیدی را شکل داد.
اولین عامل، افزایش ریسک سیاسی بود. خبرهایی درباره رایزنی آمریکا و سه کشور اروپایی برای ارائه قطعنامه‌ای تازه علیه ایران در جلسه آینده شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی منتشر شد و واکنش ایران نیز بر این نگرانی‌ها افزود. بازار ارز همواره نسبت به احتمال تشدید تحریم‌ها، کاهش درآمدهای ارزی یا سخت‌تر شدن تجارت خارجی حساس است و فعالان، تجار و حتی مردم عادی در چنین فضایی به خرید احتیاطی روی می‌آورند. سوابق نیز نشان می‌دهد هرگونه تحول مرتبط با پرونده هسته‌ای حتی اگر از نگاه مسئولان تشریفاتی باشد، معمولاً با واکنش صعودی دلار همراه می‌شود.
عامل دوم، افزایش تقاضای فصلی است که هر سال با نزدیک شدن به پایان سال میلادی ایجاد می‌شود. بسیاری از شرکت‌های واردکننده و صادرکننده برای تسویه‌حساب‌های ارزی، انتقال سود یا تمدید قراردادها وارد بازار می‌شوند و تقاضای قابل توجهی را به صورت حواله و اسکناس ایجاد می‌کنند. اگرچه بخش عمده این نیاز از مسیرهای رسمی تأمین می‌شود اما بخشی از آن به بازار آزاد راه پیدا می‌کند و قیمت‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد. بانک مرکزی نیز معمولاً در این دوره جانب احتیاط را در عرضه می‌گیرد تا منابع ارزی هدر نرود.
عامل سوم، شکست مقاومت ۱۰۸ هزار تومان است؛ سطحی که بازار طی یک ماه حفظ کرده بود. عبور دلار از این پله روانی، فشار انتظارات را آزاد کرد و تقاضای هیجانی را افزایش داد، به‌ویژه اینکه بازارهای موازی مانند بورس و مسکن در رکود نسبی قرار دارند و سرمایه‌گذاران حرکت دلار به بالای ۱۰۸ هزار تومان را نشانه‌ای برای جابه‌جایی سرمایه تلقی کردند.
