کشف جدید دانشمندان فرضیه بیگاری کشیدن از کارگران در ساخت اهرام مصر را رد کرد
يك پژوهش تازه كه در محوطه تومبوس ـ مستعمره‌ای باستانی در مصر ـ انجام شده، ادعاهای رايج درباره ساخت اهرام به وسيله كارگران به‌كارگرفته‌شده با كار اجباری را زير سؤال برده است.
نتايج اين تحقيق كه توسط پژوهشگرانی از آمريكا و هلند تهيه و در نشريه «جورنال آو آنتروپولوجيكال آرکئولوژی» منتشر شده، نشان می‌دهد كه درون اهرام اين منطقه نه‌تنها ثروتمندان، بلكه كارگران نيز به خاك سپرده شده‌اند؛ موضوعی كه به گفته پژوهشگران نشانه‌ای از برخورد مناسب مصريان كهن با نيروی كارشان است.
اين تيم علمی حدود ١١٠ اسكلت را مورد بررسی قرار داد و با تحليل محل‌های اتصال ماهيچه و رباط‌ها به استخوان‌ها ميزان فعاليت جسمانی افراد را سنجيد. يافته‌ها حاكی از آن بود كه برخی از دفن‌شدگان در اهرام، مشاغل كم‌تحرك و اداری داشتند، در حالی كه برخی ديگر به كارهای بسيار سخت جسمی مشغول بودند. قرار گرفتن اين دو گروه در كنار هم نشان می‌دهد كه كارگران در همان محيطی دفن می‌شدند كه طبقات مرفه جامعه آرام گرفته بودند.
به باور پژوهشگران، اين اقدام ممكن است تلاشی برای بازتوليد ساختار اجتماعی پس از مرگ بوده باشد؛ يعنی ثروتمندان در مرقدی آرام می‌گرفتند كه با خدمتكاران و كارگرانشان احاطه شده بود. احتمال ديگر اين است كه كارگران خود علاقه‌مند بودند از امتياز معنوی و اجتماعی دفن در جوار نجبا بهره‌مند شوند.
بسام شمعاع، مورخ مصری، در گفت‌وگويی با رسانه‌های منطقه تصريح كرده است كه اين كشف تازه در واقع همان چيزهايی را تأييد می‌كند كه پيش‌تر از روی نقوش و كتيبه‌های مصر باستان شناخته شده بود. در آن آثار هنری، كارگران در فضای مثبت به تصوير كشيده شده‌اند و حتی آوازخوانی برای ايجاد انگيزه در حين كار ديده می‌شود. او يادآور شد كه باور به كشتن كارگران برای حفظ اسرار مقبره، برخلاف باورهای دينی مصر باستان است، چرا كه اصل «انكار منفی پس از رستاخيز» شامل خودداری از هرگونه آسيب رساندن به ديگران می‌شده است.
به گفته شمعاع، دفن مشتركی كه در اين پژوهش مستند شده، نشانه‌ای ديگر از احترام به كارگران است و نشان می‌دهد كه آنان نه‌تنها استثمار نمی‌شدند، بلكه در مرگ نيز جايگاهی در كنار نخبگان می‌يافتند.
اين مطالعه همچنين نشان داده است كه كاربری اهرام محدود به پادشاهان و اشراف نبوده و برخی از مقابر برای دفن افراد ديگر مورد استفاده مجدد قرار می‌گرفت. اين موضوع می‌تواند دليل وجود تالارهايی باشد كه كاربردشان در اهرام جِيزه تاكنون روشن نشده است.
به اين ترتيب، كشف تومبوس دليلی ملموس بر رد فرضيه كار اجباری در ساخت اهرام ارائه می‌دهد و نگاه تازه‌ای به ساختارهای اجتماعی و آيين‌های تدفين در مصر و سودان باستان عرضه می‌كند.
