معدن مرموزی که تنها در یک نقطه از زمین یافت می‌شود
پژوهشگران به تازگی توجه خود را به معدنی نادر به نام «جادارایت» جلب کرده‌اند که تنها در یک مکان روی زمین، یعنی معدن «جادار» واقع در غرب صربستان، یافت می‌شود.
این ماده معدنی که در سال ۲۰۰۴ توسط محققان شرکت «ریو تینتو» کشف شد، شامل ترکیبی از هیدروکسید بوروسیلیکات سدیم و لیتیوم است و پیش‌تر در طبیعت دیده نشده بود.
اهمیت این ماده از آن‌جاست که حاوی عنصر استراتژیک لیتیوم است؛ عنصری که برای تولید باتری خودروهای برقی نقشی کلیدی دارد. به گفته محققان، ذخایر لیتیوم موجود در معدن جادار می‌تواند پاسخ‌گوی نیاز تولید باتری برای حدود ۹۰ درصد خودروهای برقی‌ای باشد که قرار است در دهه‌های آینده در اروپا تردد کنند.
مطالعه منتشرشده در نشریه «نیچر جیو ساینس» تأکید می‌کند که ترکیب شیمیایی جادارایت به شدت پیچیده و منحصر به فرد است و شکل‌گیری آن مستلزم مجموعه‌ای از شرایط نادر شامل شیشه‌های آتشفشانی سرشار از لیتیوم، دریاچه‌هایی با غلظت بالای قلیایی و معادنی رسی است که دچار دگرگونی‌های شیمیایی خاصی می‌شوند. این شرایط به قدری استثنایی است که این ماده تاکنون فقط در یک نقطه، یعنی همان معدن جادار، تشکیل شده است.
در حالی که جادارایت شباهت‌هایی از نظر ساختار با ماده خیالی «کریپتونایت» در فیلم‌های سوپرمن دارد، اما برخلاف آن، خاصیت تشعشعی ندارد. با این حال، بسیاری از دانشمندان بر این باورند که جادارایت می‌تواند نقش مهمی در گذار به انرژی‌های پاک ایفا کند.
با این حال، استخراج این ماده نادر با چالش‌هایی نیز همراه است. بین دولت صربستان و اتحادیه اروپا بحث‌هایی در خصوص اثرات زیست‌محیطی بالقوه استخراج این ماده شکل گرفته است. همچنین، اجرای عملیات استخراج نیازمند انطباق با مقررات داخلی و بین‌المللی پیچیده‌ای است.
با افزایش جهانی تقاضا برای لیتیوم که به «طلای سفید» معروف شده، اهمیت منابعی چون جادارایت نیز افزایش یافته است. دانشمندان امیدوارند کشف این ماده بتواند مسیر جدیدی در تأمین پایدار انرژی آینده بگشاید.
