خطای دید تازه اینترنت را به دو دسته تقسیم کرد؛ نقطهها آبیاند یا بنفش؟

کاربران اینترنت بار دیگر با یک توهم دیداری تازه دچار سردرگمی شدند؛ توهمی که به گفته بسیاری عجیبتر از نمونههای پیشین است و بار دیگر بحثهایی مشابه ماجرای مشهور «لباس آبی و مشکی یا سفید و طلایی» را زنده کرده است. چ
این توهم دیداری توسط دکتر هینرک شولز-هیلدبرانت، پژوهشگر دانشکده پزشکی هاروارد طراحی شده است. تصویر شامل ۹ نقطه روی پسزمینهای تیره و مایل به آبی است، اما پرسش اصلی اینجاست: رنگ این نقطهها واقعا چیست؟ برخی کاربران آنها را «کاملا بنفش» میبینند و گروهی دیگر میگویند «اینها آبی هستند». حتی تعدادی از کاربران در شبکه اجتماعی ردیت اعتراف کردهاند که با نگاه کردن به این تصویر دچار گیجی و تغییر مداوم درک رنگ میشوند.
بر اساس توضیح طراح، واقعیت این است که همه نقاط به رنگ بنفش طراحی شدهاند، اما قرار گرفتن آنها روی زمینهای آبیگونه سبب میشود تنها نقطهای که در مرکز نگاه مستقیم فرد قرار دارد به رنگ واقعی خود دیده شود. سایر نقاط در حاشیه دید، به دلیل ساختار گیرندههای نوری چشم، به رنگ آبی دیده میشوند.
شولز-هیلدبرانت این پدیده را «توهم رنگی وابسته به تمرکز و فاصله» توصیف کرده است. او توضیح میدهد که در چشم انسان سه نوع سلول مخروطی وجود دارد که به نور آبی، سبز و قرمز حساساند. ترکیب سیگنالهای این سلولها در قشر بینایی مغز رنگ بنفش را میسازد. از آنجا که بنفش رنگی «ناپایدار» است و وابستگی زیادی به زمینه و موقعیت دید دارد، در حاشیه میدان بینایی بهسادگی به آبی تغییر شکل میدهد.
برای مشاهده بهتر این توهم، پیشنهاد شده است گوشی همراه در فاصله تقریبی ۱۰ تا ۳۰ سانتیمتری از چشم نگه داشته شود. با تغییر فاصله یا جابهجایی نگاه، نقاط بیشتری از حالت آبی به بنفش درمیآیند. نسخههای دیگری نیز از این آزمایش وجود دارد؛ از جمله نمایشی با ۳۶۰ نقطه بنفش یا متنی موسوم به «شعر محو شونده» که در آن کلمات در مرکز دید بنفش و در حاشیه آبی دیده میشوند.
این پدیده بار دیگر نشان میدهد ادراک رنگ در مغز انسان تا چه اندازه به شرایط محیطی و تمرکز دید وابسته است. همانطور که سالها پیش بحث بر سر رنگ یک لباس اینترنت را به دو قطب تقسیم کرد، اکنون نیز نقطههای ساده بر صفحه نمایش، کاربران را به جدل واداشتهاند؛ جدلی میان آبی یا بنفش بودن رنگی که چشم میبیند اما مغز آن را تفسیر میکند.