لمسی که جاودانه ماند؛ رد دست انسان بر پیکر مردگان پس از قرنها کشف شد
پژوهشهای تازه باستانشناسان از کشف جزئیاتی کمسابقه درباره آیینهای تدفین در بریتانیای رومی خبر میدهد
جزئیاتی که نشان میدهد حدود دو هزار سال پیش، آمادهسازی اجساد برای دفن با تماس مستقیم دست انسان انجام میشده و اثر انگشتها تا امروز باقی مانده است.
بر اساس یافتههای جدید، در حدود ۱۸۰۰ سال پیش و در دورهای که بخشهایی از بریتانیا تحت سلطه امپراتوری روم قرار داشت، افرادی که مسئول آمادهسازی اجساد بودند، از مادهای شبیه گچ استفاده میکردند. این خمیر بر سطح بدن مردگان مالیده میشد و پس از سفت شدن، پوششی سخت ایجاد میکرد که نهتنها شکل بدن را حفظ میکرد، بلکه آثار تماس دست و انگشتان انسان را نیز در خود نگه میداشت.
باستانشناسان توضیح میدهند این شواهد تازه، نگاهی بسیار مستقیم و فیزیکی به آیینهای تدفین در قرون سوم و چهارم پس از میلاد ارائه میدهد؛ نگاهی که پیش از این در مطالعات مربوط به تدفین رومیها کمتر دیده شده بود. این یافتهها از بررسی تابوتهای سنگی و سربی بهدست آمده که متعلق به ساکنان منطقه یورکشایر در دوران امپراتوری روم بودهاند.
گچ، مادهای معدنی و مبتنی بر کلسیم است که در معماری و ساختوساز باستانی نقش مهمی داشته است. زمانی که این ماده حرارت داده و سپس با آب ترکیب میشد، به مایعی قابلریختن تبدیل میشد. هنگامی که این مخلوط غلیظ روی جسد ریخته یا مالیده میشد، بهتدریج سخت شده و قالبی از بدن متوفی ایجاد میکرد؛ قالبی که از نظر ظاهری شباهت زیادی به نمونههای شناختهشده در پمپئی دارد.
تا امروز دستکم ۷۰ جسد پوشیدهشده با گچ مایع در یورکشایر کشف شده است. یکی از مهمترین آنها تابوتی سنگی است که در دهه ۱۸۷۰ میلادی پیدا شد، اما سالها بدون بررسی دقیق باقی مانده بود. بررسی دوباره این تابوت، سرنخی غیرمنتظره را آشکار کرد: گچ نه صرفاً ریخته، بلکه با دست روی بدن متوفی پخش شده بود.
مورین کارول، پژوهشگر اصلی این پروژه، میگوید هنگام برداشتن پوشش و انجام اسکن سهبعدی، نشانههای واضح تماس دست و انگشتان آشکار شد؛ نشانههایی که پیش از آن هرگز دیده نشده بودند. به گفته او، پیشتر تصور میشد گچ مایع با دمای بسیار بالا روی جسد ریخته میشده، اما وجود اثر انگشتها نشان میدهد این ماده احتمالاً به شکل خمیری نرم و با دست صاف شده است.
به باور پژوهشگران، این ردها از ارتباطی نزدیک و شخصی میان زندگان و مردگان حکایت دارد؛ ارتباطی که میتواند اطلاعات تازهای درباره افرادی که مراسم تدفین را انجام دادهاند فراهم کند. حتی این احتمال مطرح شده که بتوان از این آثار، بقایای بالقوه DNA استخراج و بررسی کرد.
