کدام کشورها در تولید جنگنده‌های اف-۳۵ نقش دارند؟
برنامه تولید جنگنده اف-۳۵ که با عنوان «جنگنده چندمنظوره نسل پنجم» شناخته می‌شود، یکی از گسترده‌ترین طرح‌های نظامی بین‌المللی است که کشورهای متعددی در مراحل طراحی، ساخت و مونتاژ آن مشارکت دارند.
در رأس این پروژه، ایالات متحده آمریکا به‌عنوان طراح و سازنده اصلی قرار دارد و شرکت لاکهید مارتین، با همکاری نورتروپ گرومن و بی‌ای‌ای سیستمز، بخش عمده بدنه و سامانه‌های پروازی را تولید می‌کند. همچنین موتور این جنگنده پیشرفته، موسوم به اف-۱۳۵، توسط شرکت پرات اند ویتنی ساخته می‌شود.
بریتانیا به‌عنوان تنها شریک سطح یک در این پروژه، دومین نقش کلیدی را دارد. شرکت بی‌ای‌ای سیستمز بخش‌های پشتی بدنه، سکان‌ها و تثبیت‌کننده‌های افقی را تولید کرده و در توسعه نرم‌افزارهای پروازی و سامانه‌های مأموریتی نقش پررنگی ایفا می‌کند. شرکت رولزرویس نیز سامانه پرواز عمودی جنگنده اف-۳۵بی را طراحی کرده است.
ایتالیا، به‌عنوان شریک سطح دو، از طریق کارخانه کامِری وظیفه مونتاژ نهایی هواپیماهای سفارش داده‌شده توسط خود و برخی مشتریان اروپایی را بر عهده دارد. شرکت لئوناردو در تولید بال‌ها و قطعات الکترونیکی نقش دارد و مرکز کامری همچنین مسئول تعمیر و نگهداری جنگنده‌های اروپایی است.
هلند نیز در سطح دو قرار دارد و شرکت فوکر تکنولوژیز قطعات بدنه و سامانه‌های الکتریکی را می‌سازد. پایگاه وونسدرخت در این کشور به‌عنوان مرکز آزمایش و نگهداری موتورهای اف-۳۵ در اروپا شناخته می‌شود.
ترکیه تا پیش از اخراج از پروژه در سال ۲۰۱۹ به‌دلیل خرید سامانه موشکی اس-۴۰۰ از روسیه، در تولید بخش‌های حیاتی بدنه، ارابه فرود و کابل‌کشی داخلی نقش مهمی داشت. پس از حذف آنکارا، وظایفش میان شرکت‌های آمریکایی و اروپایی تقسیم شد.
کانادا، دانمارک، نروژ و استرالیا شرکای سطح سه محسوب می‌شوند. کانادا با شرکت مگلن ایرواسپیس دم‌افقی و سازه‌های کامپوزیت تولید می‌کند. دانمارک با شرکت ترما در ساخت قطعات کامپوزیتی و سکان‌ها همکاری دارد. نروژ از طریق شرکت کونگزبرگ سامانه دم عمودی و موشک «جوینت استرایک» را توسعه داده و استرالیا با شرکت مارَند و بی‌ای‌ای سیستمز قطعات موتور و تجهیزات تسلیحاتی تولید کرده و میزبان مراکز نگهداری منطقه‌ای است.
