ماجرای رایحه دلپذیر مومیاییهای مصری چیست؟
گروهی از محققان که در قالب یک پژوهش علمی به بررسی بوی مومیاییهای مصری پرداختند، دریافتند که برخلاف تصور عمومی، این اجساد باستانی رایحه‌ای دلپذیر دارند.
سیسیلیا بمبیبره، مدیر تحقیقات در مؤسسه میراث پایدار دانشگاه کالج لندن، درباره این یافته گفت: «در فیلم‌ها و کتاب‌ها، معمولاً کسانی که بوی اجساد مومیایی‌شده را حس می‌کنند، دچار مشکلاتی می‌شوند، اما ما از خوشایند بودن این بوها شگفت‌زده شدیم.»
در این تحقیق که نتایج آن در نشریه انجمن شیمی آمریکا منتشر شده، دانشمندان از دو روش تجزیه و تحلیل شیمیایی و ارزیابی بویایی توسط افراد استفاده کردند. آنان نمونه‌هایی از بوی مومیاییهای نگهداری‌شده در موزه مصر در قاهره را بررسی کردند. برخی از این مومیایی‌ها قدمتی نزدیک به **۵۰۰۰** سال دارند.
طبق یافته‌های تحقیق، رایحه‌هایی که از این اجساد استشمام شد، عمدتاً شامل بوهای چوبی، تند و شیرین بود. همچنین، نتایجی نشان داد که برخی مومیایی‌ها دارای رایحه‌هایی با نت‌های گلی هستند که احتمالاً ناشی از رزین‌های کاج و سرو مورد استفاده در فرآیند مومیایی‌سازی است.
محققان دانشگاه کالج لندن و دانشگاه لیوبلیانا در اسلوونی این پژوهش را به این دلیل انجام دادند که بوی مومیایی‌ها همیشه مورد توجه عامه مردم و پژوهشگران بوده است.
مطالعات نشان می‌دهد که بوی خوش در فرآیند مومیایی‌سازی اهمیت بالایی داشته است. مومیایی کردن که عمدتاً مخصوص فرعون‌ها و افراد بلندپایه بوده، از روغن‌ها، موم‌ها و ترکیبات معطر برای حفظ بدن و روح متوفی در زندگی پس از مرگ استفاده می‌کرده است.
متیا استرلیچ، استاد شیمی در دانشگاه لیوبلیانا، درباره این پژوهش گفت: «ما نگران بودیم که بوی اجساد نشانه‌هایی از تجزیه یا فساد میکروبی داشته باشد، اما چنین نشانه‌هایی مشاهده نشد. این یافته‌ها نشان می‌دهد که شرایط محیطی موزه مصر برای نگهداری مومیایی‌ها بسیار مناسب است.»
این پژوهش بدون تماس مستقیم با مومیایی‌ها انجام شد تا به آن‌ها آسیبی نرسد. محققان با استفاده از ابزارهای دقیق، مولکول‌های بویایی منتشرشده از تابوت‌ها را بررسی کردند تا مشخص شود که این بوها از خود مومیایی‌ها ناشی می‌شود یا از مواد نگهدارنده و یا حتی آلودگی‌های محیطی.
این تحقیقات همچنین می‌تواند اطلاعاتی درباره موقعیت اجتماعی مومیاییهای مورد مطالعه ارائه دهد، چرا که نوع مواد استفاده‌شده در فرآیند مومیایی‌سازی می‌تواند نشان‌دهنده طبقه اجتماعی فرد باشد.
باربارا هوبر، پژوهشگر موسسه انسان‌شناسی زمین‌شناسی ماکس پلانک در آلمان، که در این مطالعه نقشی نداشته، یافته‌های جدید را مهم ارزیابی کرده است. وی گفت: «این اطلاعات می‌تواند برای حفظ بهتر مومیایی‌ها در آینده مورد استفاده قرار گیرد، اما باید توجه داشت که بویی که امروز از این مومیایی‌ها استشمام می‌شود، لزوماً همان بویی نیست که هنگام مومیایی‌سازی وجود داشته است.»
او دو سال پیش تحقیقی را انجام داده بود که با بررسی بقایای یک ظرف باستانی، ترکیبات مورد استفاده در مومیایی‌سازی یکی از بانوان اشرافی مصر را شناسایی کرد. سپس، با همکاری یک عطرساز، رایحه‌ای با نام «عطر ابدیت» را برای نمایشگاهی در موزه موزگارد دانمارک بازسازی کرد.
پژوهشگران این مطالعه جدید نیز قصد دارند یافته‌های خود را برای ایجاد «مناظر بویایی» به کار گیرند و تجربه بازدید از موزه‌ها را با بازسازی مصنوعی این رایحه‌ها غنی‌تر کنند. بمبیبره در این باره گفت: «مشاهده اجساد مومیایی‌شده از پشت شیشه، تجربه‌ای ناقص است. بویایی یکی از حواس کلیدی انسان برای درک و ارتباط با جهان است و از این طریق می‌توان شناخت بهتری از فرآیند مومیایی‌سازی به دست آورد.»
