راز پنهان آسمان مریخ؛ میکروفنی کوچک و کشف رعدوبرقهای نامرئی
دانشمندان اعلام کردهاند که سیاره مریخ برخلاف تصور رایج، میزبان نوعی رعدوبرق است؛ پدیدهای که نه با نور و نه با جرقههای آشنا دیده میشود، بلکه تنها از طریق صدا خود را نشان داده است.
این کشف غیرمنتظره، نگاه پژوهشگران به جو سیاره سرخ را تغییر داده و پرسشهای تازهای درباره شرایط محیطی آن مطرح کرده است.
ماجرا از زمانی آغاز شد که میکروفن نصبشده روی مریخنورد «استقامت» ناسا، هنگام عبور یک گردباد خاکی، مجموعهای از صداها را ضبط کرد. صدای وزش باد و برخورد ذرات ریز غبار با بدنه مریخنورد، برای دانشمندان آشنا بود، اما در میان این صداها، نویزی غیرمعمول به گوش رسید. در ابتدا تصور میشد این صدا ناشی از برخورد دانههای بزرگتر گردوغبار باشد، اما بررسی دقیقتر نشان داد موضوع پیچیدهتر از این فرض ساده است.
یکی از پژوهشگران این پروژه توضیح داد که این صدا شباهت زیادی به صدای جدا کردن دوشاخه برق از پریز، بدون خاموش کردن دستگاه دارد. همین شباهت ذهن تیم علمی را به سمت احتمال وقوع یک تخلیه الکتریکی سوق داد. بر اساس این تحلیل، گردبادهای خاکی مریخ میتوانند با ایجاد بار الکتریکی در ذرات غبار، منجر به تخلیههای کوچک و کوتاهمدت شوند؛ چیزی شبیه رعدوبرق، اما بدون نور مرئی.
این رعدوبرقهای مریخی، قابل مقایسه با رعدوبرقهای عظیم زمین نیستند و خبری از غرشهای بلند و آسمان روشنشده وجود ندارد. با این حال، اهمیت علمی آنها کم نیست. کشف چنین پدیدهای نشان میدهد که جو مریخ از نظر الکتریکی فعالتر از آن چیزی است که پیشتر تصور میشد و این میتواند بر مدلهای اقلیمی و جوی این سیاره تأثیر بگذارد.
برای فضانوردان آینده، این کشف هم خبر خوب دارد و هم هشداردهنده است. از یک سو، این تخلیههای الکتریکی آنقدر قوی نیستند که جان انسان را به خطر بیندازند. از سوی دیگر، تکرار مداوم آنها ممکن است در بلندمدت به تجهیزات حساس آسیب بزند، اتصالات الکترونیکی را مختل کند و حتی باعث فرسودگی ابزارهای فضاپیما یا لباسهای فضایی شود.
در مجموع، این کشف نشان میدهد که مریخ هنوز رازهای بسیاری در دل خود دارد و حتی یک میکروفن کوچک میتواند دریچهای تازه به شناخت پدیدههایی بگشاید که نه دیده میشوند و نه بهسادگی قابل پیشبینی هستند.
