تأثیر درگیری‌های بین هند و پاکستان بر اقتصاد ایران
حملات سه‌شنبه هند به عمق پاکستان و ممنوعیت واردات کالاهای پاکستانی به هند باعث شده که بندر چابهار در ایران به‌عنوان مسیر جایگزین برای تجارت هند با آسیای مرکزی و افغانستان اهمیت بیشتری پیدا کند.
اختلافات و درگیری‌های بین هند و پاکستان که با حمله سه‌شنبه شب هند به کشمیر به اوج خود رسیده، باعث شده تا هر دو کشور واردات کالاهای تولید طرف مقابل را ممنوع کنند.
درگیری نظامی احتمالی میان هند و پاکستان می‌تواند تأثیرات مهمی بر اقتصاد ایران بگذارد. اختلال در ترانزیت منطقه‌ای و نوسانات قیمت نفت در بازارهای جهانی از جمله تبعات احتمالی متعدد آن خواهد بود.
اگرچه ایران مستقیماً در این درگیری حاضر نیست، اما بی‌تردید پیامدهای اقتصادی یک جنگ تمام‌عیار در شرق، بر اقتصاد ایران نیز اثرگذار خواهد بود.
با توجه به محدودیت‌های تجاری میان هند و پاکستان، بندر چابهار در ایران به‌عنوان مسیر جایگزین برای تجارت هند با آسیای مرکزی و افغانستان اهمیت بیشتری یافته است.
همچنین با کاهش تجارت هند با پاکستان، ممکن است هند به دنبال تأمین برخی کالاها به‌ویژه در حوزه‌های انرژی و مواد خام، از ایران باشد.
ایران می‌تواند از این فرصت برای توسعه صادرات خود به هند و کشورهای آسیای مرکزی استفاده کند.
از طرفی این فرضیه وجود دارد که ایران که در سال‌های اخیر تلاش زیادی کرده تا بندر چابهار را به یک نقطه اتصال استراتژیک بین هند، افغانستان و آسیای مرکزی تبدیل کند و روی مشارکت هند در توسعه چابهار به عنوان فرصتی طلایی در رقابت با بندر گوادر پاکستان حساب کرده، در صورت آغاز جنگ، با چالش مواجه شود. چراکه به احتمال زیاد تمرکز و سرمایه‌گذاری هند روی چابهار به شدت کاهش می‌یابد و مسیرهای تجاری ناامن خواهند شد.
همچنین احتمال دارد ایران برای مدتی نقش جایگزین در مسیرهای ترانزیت کالا به غرب آسیا را ایفا کند، اما ریسک سرمایه‌گذاری در منطقه افزایش خواهد یافت و مسیرهای حمل‌ونقل دچار اختلال خواهند شد.
اما در طرف دیگر، با توجه به تنش‌های منطقه‌ای، تجارت مرزی ایران و پاکستان ممکن است با کاهش مواجه شود، به‌ویژه در مناطق مرزی که امنیت کمتری دارند.
با توجه به تنش‌های منطقه‌ای، ایران باید به امنیت مرزهای خود با پاکستان توجه ویژه‌ای داشته باشد تا تجارت مرزی دچار اختلال نشود.
اختلاف میان دو کشور بزرگ آسیایی بدون شک بازار انرژی جهان را تحت تأثیر قرار می‌دهد. ایران که هنوز بخشی از درآمد خود را از نفت به‌دست می‌آورد، ممکن است در کوتاه‌مدت از افزایش قیمت جهانی نفت بهره‌مند شود. با این حال، افزایش بهای انرژی می‌تواند بر قیمت تمام‌شده کالاها در داخل کشور نیز اثر بگذارد و تورم وارداتی را بالا ببرد.
اگر تنش‌ها به تنگه‌های استراتژیک دریایی مانند هرمز و دریای عرب گسترش یابد، هزینه‌های حمل‌ونقل نفت ایران نیز افزایش خواهد یافت. در مجموع، بی‌ثباتی در بازار انرژی لزوما به نفع ایران نخواهد بود، مگر آنکه با سیاست‌گذاری هوشمندانه مدیریت شود.
بازار ارز و طلا در ایران نیز همواره به اخبار بین‌المللی حساس بوده است. وقوع جنگ در منطقه‌ای نزدیک به مرزهای شرقی کشور، احتمالا به موج جدیدی از تقاضای ارز و خروج سرمایه منجر می‌شود.
همچنین ممکن است انتظارات تورمی در جامعه افزایش یابد و بازارها دچار نوسانات شوند. این بی‌ثباتی روانی، می‌تواند به کاهش سرمایه‌گذاری و افزایش قیمت کالاهای وارداتی منجر شود. در چنین شرایطی، دولت ایران باید با ابزارهای مناسب، آرامش روانی بازار را حفظ کند تا از تشدید بحران جلوگیری شود.
به نظر می‌رسد که جنگ احتمالی هند و پاکستان، می‌تواند چالش‌هایی جدی برای اقتصاد ایران ایجاد کند. اگرچه برخی فرصت‌های مقطعی به وجود می‌آید، اما در مجموع ریسک‌های ناشی از بی‌ثباتی منطقه‌ای بر اقتصاد ایران سنگین‌تر خواهد بود.
احتمالا عده‌ای از افزایش احتمالی قیمت نفت در بازارهای جهانی در پی درگیری بین هند و پاکستان استقبال خواهند کرد. اما باید توجه داشت چنین رویکردی می‌تواند خطرات بسیاری را برای اقتصاد ایران به همراه داشته باشد. چراکه افزایش احتمالی بهای نفت در بازارهای جهانی تنها نتیجه وقوع جنگ در منطقه نخواهد بود.
«اسماعیل بقائی» سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران روز چهارشنبه با ابراز نگرانی شدید نسبت به تشدید تنش‌ها بین هند و پاکستان، هر دو طرف را به خویشتنداری فراخواند.
