پاسخ ایران به اسرائیل به تعویق افتاد؛ آیا نیویورک می‌تواند رمز عبور باشد؟
سه هفته پیش، زمانی که ارعاب و تهدیدها در «انتقام» ترور دو تن از برجسته‌ترین رهبران و متحدان ایران بلندتر شد، به نظر می‌رسید که منطقه تا لبه پرتگاه فرو می‌رود.
از زمان ترور اسماعیل هنیه، رئیس دفتر سیاسی حماس، در تهران (اسرائیل مسئولیت آن را نپذیرفته است)، و فؤاد شکر، مرد دوم حزب‌الله، در حومه جنوبی بیروت، در اواخر جولای گذشته، رهبران بین‌المللی نگران هستند، چراکه ایران و حزب‌الله متعهد شده‌اند که به آن پاسخ دهند.
با تهدید اسرائیل به پاسخ قاطع از سوی ایران و لبنان، دیپلمات‌ها و رهبران جهان هشدار دادند که حملات تلافی‌جویانه می‌تواند از کنترل خارج شود و منطقه را وارد یک جنگ گسترده‌تر کند.
در حالی که جهان در هفته‌های گذشته منتظر چنین پاسخی بوده، یک مقام ارشد نظامی ایران روز سه‌شنبه اعلام کرد که انتقام‌جویی علیه اسرائیل «حتمی است اما ممکن است زمان زیادی طول بکشد تا این اتفاق رخ دهد» که نشان می‌دهد حمله احتمالی ممکن است به تعویق افتاده باشد.
سردار علی محمد نائینی، سخنگوی سپاه پاسداران ایران در یک کنفرانس مطبوعاتی در تهران گفت: زمان به نفع ماست و دوره انتظار برای پاسخ احتمالاً زمان زیادی خواهد برد.
وی افزود: ممکن است پاسخ ایران تکرار عملیات قبلی نباشد، کیفیت پاسخ، سناریوها و ابزارها همیشه یکسان نیست.
نائینی خاطرنشان کرد: فرماندهان ارشد سپاه و ارتش به همراه دیگر رهبران ارشد ایران همه جوانب اوضاع را می‌سنجند و با احتیاط و عاقلانه تصمیم خواهند گرفت.
در حالی که نائینی روشن نکرد که ایران چه گزینه‌هایی را در نظر گرفته است، اما اشاره او به «عملیات قبلی» به نظر به معنای حمله ایران به اسرائیل در آوریل گذشته است، زمانی که تهران صدها موشک و پهپاد را علیه دشمن قدیمی خود پرتاب کرد.
این حمله در پاسخ به حمله اسرائیل که ساختمان سفارت ایران در دمشق را هدف قرار داد و تعدادی از رهبران ارشد نظامی ایران را کشت، بود.
چرا ایران پاسخ خود را به تعویق انداخت؟
روزنامه آمریکایی «نیویورک تایمز» در پاسخ به این پرسش عنوان کرد: «به تعویق افتادن انتقام از سوی ایران، به دلیل در نظرگرفتن منافع ملی و ملاحظات داخلی در ایران است که در حال حاضر ممکن است بر شور و شوق ایدئولوژیک برتری داشته باشد.»
در حالی که رهبر ایران علی خامنه‌ای دستور حمله مستقیم به اسرائیل را در صبح روز پس از قتل هنیه صادر کرد، تحلیلگران می‌گویند که با گذشت زمان، این شوک جای خود را به ارزیابی واقعی‌تر از خطرات جنگ با اسرائیل داد.
علاوه بر این، مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور جدید ایران می‌گوید که دستور کار او کاهش تنش در منطقه است.
صنم وکیل، مدیر خاورمیانه در چتم هاوس، به نیویورک تایمز گفت: «ارزیابی این است که آن‌ها نمی‌توانند همه کارها را همزمان انجام دهند.»
وی خاطرنشان کرد: حمله اسرائیل به زیرساخت‌های حیاتی ایران مانند نیروگاه‌ها، پالایشگاه‌های نفت و تاسیسات هسته‌ای می‌تواند این کشور را سال‌ها به عقب برگرداند و بحران اقتصادی آن را عمیق‌تر کند.
علاوه بر این احتمال وجود هرگونه قطع برق و بنزین می‌تواند موج جدیدی از اعتراضات را به دنبال داشته باشد که وضعیت ایران را بدتر کند.
مهم‌تر از آن، جنگ، دولت جدید پزشکیان را در مسیر تقابل نه تنها با غرب، بلکه با کشورهای عربی منطقه قرار خواهد داد، در شرایطی که ایران در تلاش برای تقویت روابط نزدیکتر است.
ایالات متحده کشتی‌های جنگی و یک زیردریایی را برای کمک به دفاع از اسرائیل، متحد نزدیک خود، مانند آوریل به منطقه فرستاده بود.
آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا، فشارها را برای دستیابی به آتش‌بس میان اسرائیل و حماس در نوار غزه افزایش داد و امیدوار بود که این امر تنش‌های منطقه‌ای را کاهش دهد.
آیا ایران منتظر نشست نیویورک است؟
ناظران معتقدند نشست سالانه سران جهان در مجمع عمومی سازمان ملل متحد در اواسط سپتامبر در نیویورک نیز در محاسبات ایران نقش دارد.
رئیس‌جمهور جدید ایران برای اولین بار در صحنه جهانی ظاهر می‌شود و از او انتظار می‌رود به جای پیام جنگ و هرج و مرج، پیام تغییر و اعتدال را ارائه دهد.
این روزنامه آمریکایی خاطرنشان کرد که رهبران ایران نیز ممکن است به این نتیجه رسیده باشند که حمله نظامی واقعاً چیزی را تغییر نخواهد داد.
این همان چیزی است که افشون استوار، دانشیار امور امنیت ملی در دانشکده فوق لیسانس نیروی دریایی و کارشناس مسائل نظامی ایران، خاطرنشان کرد: این ایده که حتی اگر هزاران موشک شلیک کنند، نتیجه‌ای در بر نخواهد داشت، چراکه خطرات واقعا واضح است.
سناریوهای حمله بالقوه
از زمانی که وضعیت انتظار حاکم شد، صحبت‌های زیادی در مورد حدس و گمان در مورد سناریوهای واکنش ایران مطرح شده است.
روزنامه آمریکایی پولیتیکو دو سناریو را مورد بحث قرار داد:
اولین مورد این است که ایران از خاک خود با استفاده از موشک‌های بالستیک میان‌برد و موشک‌های کروز علیه اهداف اسرائیل حمله کند.
سناریوی دوم حمله‌ای است که شامل رگبار موشک‌های پرتاب‌شده توسط نیروهای نیابتی ایران در لبنان، سوریه، عراق و یمن است که زمان در دسترس اسرائیل و متحدانش را برای سرنگونی پیشگیرانه آن اهداف کاهش می‌دهد.
