ایران از غنیسازی اورانیوم تا ساخت سلاح اتمی چقدر فاصله دارد؟

غنیسازی اورانیوم همواره یکی از محورهای اصلی مناقشه هستهای ایران با غرب بوده است. این موضوع در مذاکرات کنونی میان ایران و آمریکا نیز کانون اصلی مناقشه است. اما چرا غرب این قدر نگران غنیسازی در ایران است؟
ایران بر حق غنیسازی بر اساس مفاد معاهده NPT تأکید میکند و حاضر است سطح غنیسازی را تا ۳.۶۷ درصد کاهش دهد، در حالی که طرف مقابل، حتی غنیسازی یک درصدی در ایران را نمیپذیرد. آمریکا دلیل خود را «احتمال» نظامی شدن برنامه هستهای ایران عنوان میکند و میگوید امکان غنیسازی در هر سطحی به ایران این قدرت را میدهد تا اگر بخواهد اورانیوم را در سطح بسیار بالا غنی کند.
با این حال، دستیابی به اورانیوم با غنای ۹۳ درصد، که کاربرد نظامی دارد، تنها یکی از مراحل لازم برای ساخت سلاح هستهای است. اگر کشوری مواد مورد نیاز برای ساخت بمب را نیز در اختیار داشته باشد، بدون برخورداری از فناوریهای پیشرفتهای چون چاشنی هستهای، اورانیوم فلزی و تأسیسات نگهداری ایمن، ساخت سلاح ممکن نیست. گزارشهای آژانس بینالمللی انرژی اتمی و نهادهای اطلاعاتی غربی نیز نشانهای از تلاش ایران برای دستیابی به این فناوریها در سالهای اخیر ارائه نکردهاند.
در همین راستا، فروردین امسال، تولسی گابارد، مدیر اطلاعات ملی آمریکا تأکید کرد که جامعه اطلاعاتی این کشور همچنان معتقد است ایران به دنبال ساخت سلاح هستهای نیست و رهبر جمهوری اسلامی مجوز چنین برنامهای را صادر نکرده است. آخرین گزارشهای آژانس هم چنین ادعایی را تأیید نمیکنند. در عوض، تمرکز بر غنیسازی ۶۰ درصدی در ایران است؛ سطحی که به نظر میرسد برای ایران نقش ابزاری در مذاکرات دارد.
آمریکاییها اخیراً ادعا کردهاند تنها کشورهای دارای سلاح هستهای به غنیسازی اورانیوم میپردازند. در این صورت باید فقط پنج کشور دائم شورای امنیت به همراه چند کشور دیگر چون اسرائیل، کره شمالی و هند مجاز به چنین فعالیتی باشند. اما واقعیت این است که کشورهایی نظیر بلژیک، آلمان، ژاپن، برزیل و آرژانتین نیز بهطور مستقل یا در قالب همکاریهای بینالمللی به غنیسازی میپردازند.
با این حال با اصرار دولت ترامپ بر غنیسازی صفر و رد این درخواست از سوی ایران باعث شده مذاکرات به بنبست برسد.