«کنسرسیوم هسته‌ای»؛ ایده‌ای برای مشارکت منطقه‌ای یا جایگزین غنی‌سازی در ایران؟
رسانه‌های غربی اخیراً مدعی شده‌اند که ایران در مذاکرات غیرمستقیم با آمریکا، پیشنهاد تشکیل یک «کنسرسیوم هسته‌ای» با مشارکت چند کشور منطقه را مطرح کرده است؛ اما ماجرای این کنسرسیوم چیست؟
این ابتکار قرار است به تهران امکان ادامه غنی‌سازی اورانیوم در سطح غیرنظامی با نظارت بیشتر را بدهد.
به گزارش نیویورک‌تایمز، چهار مقام ایرانی که در جریان مذاکرات هستند، گفته‌اند ایران ایده یک همکاری مشترک برای غنی‌سازی را با مشارکت کشورهای عربی منطقه و حتی سرمایه‌گذاری آمریکایی، به عنوان جایگزینی برای توقف برنامه هسته‌ای مطرح کرده است.
در همین گزارش آمده است که «عباس عراقچی» وزیر امور خارجه ایران، این پیشنهاد را در چهارمین دور مذاکرات غیرمستقیم با آمریکا در عمان و در دیدار با «استیو ویتکاف» فرستاده ویژه کاخ سفید، مطرح کرده است.
این توافق احتمالی، به ایران اجازه می‌دهد تا در سطح ۳.۶۷ درصد اورانیوم غنی‌سازی کند؛ مشابه برجام، اما با تفاوت‌هایی از جمله نظارت و مشارکت دیگر کشورها. همچنین برخلاف توافق پیشین که محدودیت زمانی ۱۵ساله داشت، این چارچوب همکاری، دائمی توصیف شده است.
در این گزارش همچنین به نقش احتمالی عربستان سعودی و امارات متحده عربی در این کنسرسیوم اشاره شده، اما تصریح شده که هنوز مشخص نیست این کشورها تمایلی به مشارکت در چنین برنامه‌ای با ایران دارند یا خیر.
روزنامه گاردین نیز پیشتر ادعا کرده بود که پیشنهاد ایران برای تشکیل این کنسرسیوم، راهی برای جذب حمایت همسایگان جنوبی ایران از ادامه غنی‌سازی در داخل کشور است.
در واکنش به این گزارش‌ها، مقام‌های ایرانی مواضع روشنی اتخاذ کرده‌اند. «اسماعیل بقائی» سخنگوی وزارت خارجه ایران روز دوشنبه تاکید کرد که غنی‌سازی بخشی از چرخه طبیعی صنعت هسته‌ای کشور است و موضوعی برای مذاکره نیست.
«مجید تخت‌روانچی» معاون سیاسی وزیر خارجه نیز گفت: ایران تاکنون درباره کنسرسیوم صحبت نکرده، اما ایده‌هایی در این خصوص مطرح شده است و در صورت جدی شدن، امکان بررسی آن وجود دارد.
با این حال، بقائی بار دیگر تاکید کرد که ایران هرگز موضوع کنسرسیوم را مطرح نکرده، اگرچه ایده‌ای قدیمی است که از دو دهه پیش در جریان مذاکرات هسته‌ای توسط محافل مختلف بیان شده است.
او در پایان گفت اگر چنین ابتکاری در منطقه برای تامین سوخت نیروگاه‌های هسته‌ای صلح‌آمیز شکل بگیرد، ایران از مشارکت در آن استقبال می‌کند، اما این ایده هرگز جایگزینی برای غنی‌سازی داخلی نخواهد بود.
