گزارش تحلیلی | آیا مردم ایران با صندوق رای آشتی میکنند؟
مرحله «پیش ثبت نام» نامزدهای انتخابات مجلس ایران در حالی آغاز شده که انتظار میرود بار دیگر رکورد کمترین میزان مشارکت رایدهندگان در انتخابات شکسته شود.
مرحله «پیش ثبت نام» انتخابات اولین بار است که به فرآیندهای انتخاباتی ایران اضافه میشود. در این مرحله از متقاضیان داوطلبی در انتخابات مجلس خواسته شده تا از طریق وبسایتی که وزارت کشور ایران طراحی کرده، مدارک خود شامل عدم سوءپیشنیه، پایان خدمت سربازی برای مردان زیر ۵۰ سال، مدرک تحصیلی و مدارک نداشتن سوء پیشنیه قضایی را بررسی ارسال کنند.
وزارت کشور قصد دارد در همین مرحله، نامزدهایی را که صلاحیتشان از سوی مراجع امنیتی و قضایی شامل وزارت اطلاعات، سازمان اطلاعات سپاه پاسداران، فرماندهی انتظامی و قوه قضائیه تایید نمیشود از انتخابات حذف کند.
پس از این مرحله قرار است ثبت نام اصلی آغاز شود که در آن شورای نگهبان، وارد مرحله بررسی صلاحیتها میشود و فرد را از از نظر دیدگاههایش بررسی و در صورت صلاحدید، برای شرکت در انتخابات تایید میکند.
ثبت نام اصلی در حالی از دو ماه دیگر آغاز میشود که دو انتخابات اخیر ایران یعنی یازدهمین دوره مجلس و سیزدهمین دوره ریاست جمهوری در ردیف کمترین میزان مشارکت از زمان انقلاب بهمن ۵۷ بوده است.
در دور دوم انتخابات مجلس، بررسی تعداد وجدان شرایط در ده حوزه انتخابیه که حدود ۴.۸ میلیون نفر بود و تعداد کل شرکتکنندگان که اندکی بیش از ۴۲۰ هزار نفر بود، نشان داد تعداد کل شرکتکنندگان در انتخابات نسبت به کل واجدان شرایط رای دادن کمتر از ۹ درصد بوده است.
ناظران بیطرف متفقالقول بر این باورند که انتخابات بدون انجام اصلاحات واقعی و تغییرات اساسی، نمیتواند در جلب مشارکت مردم موفق عمل کند.
حسین انتظامی معاون سابق وزیر فرهنگ میگوید: اگر میخواهید مشارکت در انتخابات مجلس بالا برود، همزمان رفراندوم تغییر نظام ریاستی به پارلمانی را هم برگزار کنید.
وی در توئیتی نوشت: اگر مجلس، رئیس دولت را انتخاب کند اولا احزاب واقعی شکل میگیرند و ثانیا مردم عاصیِ امروز به امید تغییر به پای صندوقها میآیند؛ البته به شرطی که انتخابات رقابتی هم باشد.
مخالفان و منتقدان سیاستهای حکومت ایران معتقدند رد صلاحیت گسترده نامزدهای اصلاحطلب و دگراندیش و ممانعت از حضور نامزدها و نبود افرادی که شهروندان ایرانی آنها را نامزد و نماینده واقعی خود در انتخابات بدانند باعث شده مردم با صندوق رای قهر کرده و مشارکت به حداقل برسد.