«تالیتها»؛ یهودیان در ایران چگونه زندگی میکنند؟
یهودیان ایران؛ تاریخچهای طولانی و حضور فعال در جامعه
یهودیان ایرانی یکی از اقلیتهای دینی شناخته شده در ایران هستند که تاریخ حضور آنها در این سرزمین به هزاران سال پیش بازمیگردد.
این جامعه دینی با وجود تغییرات تاریخی و اجتماعی، همواره به عنوان بخشی از بافت فرهنگی و اجتماعی ایران شناخته شدهاند.
آنها با نام «طیالسه» یا «تالیتها» شناخته میشوند. این نام از شالی به نام «تالیت» که در زمان نیایش توسط یهودیان پوشیده میشود گرفته شده است.
«تالیتها» یا یهودیان ایران از قدیمیترین جوامع یهودی در جهان به شمار میآیند. این جامعه یهودی در مناطق مختلف ایران پراکنده است، اما بیشترین تعداد آنها در اصفهان سکونت دارند.
جمعیت آنها دقیقاً مشخص نیست، اما تخمین زده میشود هزاران نفر از آنها هنوز در ایران زندگی میکنند.
این جامعه شاهد دو موج مهاجرت به اسرائیل بوده است: یکی در سال ۱۹۴۸ و دیگری پس از انقلاب خمینی در سال ۱۹۷۹.
تاریخچه حضور یهودیان در ایران
تاریخ یهودیان ایران به دوران با کوروش بزرگ بازمیگردد. در سال ۵۳۹ قبل از میلاد، کوروش با کمک یهودیان توانست بابل را فتح کند و به آنها اجازه داد به سرزمین فلسطین بازگردند، اما بسیاری ترجیح دادند در ایران باقی بمانند.
با ورود اسلام به ایران، یهودیان همچنان به زندگی خود ادامه دادند و در برخی دورهها، روابط خوبی با حکومتهای اسلامی برقرار کردند. بسیاری از یهودیان ایرانی در زمینههای مختلف علمی، فرهنگی و اقتصادی فعالیت داشتند.
در دوران معاصر، یهودیان ایران با فراز و نشیبهایی روبرو بودهاند. پس از انقلاب خمینی، برخی از یهودیان ایران را ترک کردند، اما بخش قابل توجهی از آنها همچنان در ایران باقی ماندند و به زندگی خود ادامه دادند.
یهودیان ایران دارای مدارس، رستورانها، باشگاهها، زیارتگاهها و حتی قبرستانهای خاص خود هستند، مانند مقبرههای «نبی یعقوب» و «نبی دانیال».
آنها همچنین یک نماینده در مجلس شورای اسلامی دارند؛ نمایندهای که که در سال ۲۰۱۳ با حسن روحانی، رئیسجمهور وقت، عازم سازمان ملل شد.
با وجود گزارشهایی درباره ظلم و اجبار سیاسی، از جمله شرکت در انتخابات ریاست جمهوری، یهودیان ایران به زندگی خود ادامه دادهاند و همواره خود را از مسائل سیاسی دور نگه داشتهاند.
در عین حال، یهودیان ایران پس از ترور قاسم سلیمانی در سال ۲۰۲۰ توسط ایالات متحده، رهبران یهودیان ایران به دولت و مردم ایران تسلیت گفتند.
همین موضع را پس از ترور اسماعیل هنیه، رئیس دفتر سیاسی حماس، توسط اسرائیل نیز اتخاذ کردند و علاوه بر تسلیت، این حادثه را محکوم کردند.